تاریخچه و قسمت های تشکیل دهنده دستگاه CNC

-۱-۱ تاریخچه ماشینهای کنترل عددی‌ CNC

بعد از جنگ‌ جهانی‌ دوم‌ ضرورت‌ وجود دستگاههایی‌ که‌ توانایی‌ ساخت‌ قطعات‌ پیچیده‌ و دقیق‌ را برای‌ صنایع‌ هوافضا داشته‌ باشند احساس‌ می‌شد تا قبل‌ از سال‌ ۱۹۴۹ کارهایی‌ در زمینه‌ کنترل‌ ماشینها; استفاده‌ از کارتهای مخصوص‌ سوراخ دار انجام‌ شده‌ بود در سال ۱۹۴۹ gohn parsons از شرکت‌ پارسونز اولین‌ قرارداد خود را بانیروی‌ هوایی‌ آمریکا جهت‌ ساخت‌ اولین‌ دستگاه‌ با کنترل‌ عددی‌ NC منعقد کرد. در سال‌ ۱۹۵۱ این‌ پروژه‌ به‌انیستیتو تکنولوژی‌،  ماساچوست‌ (MIT) واگذار شد.

در سال‌ ۱۹۵۲ کوششها وتحقیقات‌ آزمایشگاه‌ سرومکانیزم انیستیتو تکنولوژی‌ ماساچوست‌ به‌ بار نشست‌ و اولین‌ ماشین‌ فرز NC تلاشهای‌ زیادی‌ برای‌ به‌ وجود آوردن‌ دستگاههای‌ کنترل‌ پیشرفته‌تر انجام‌ شد. با ورود کامپیوتر به‌سیستمهای‌  NC تحول‌ دیگری‌ در تکنولوژی‌ NC به‌ وجود آمد که‌ امروز ماشینهای‌CNC  با تعداد محورهای‌ کنترل‌ بیشتر و دقت‌ و سرعت‌ بهتر به‌ وفور دیده‌ می‌شود که‌ می‌توان‌ اتوماسیون‌ را به‌ سطح‌ بسیار بالایی‌ در سیستمهای‌ DNC، CAD/CAM و CIMS مشاهده‌ نمود.

 

-۲-۱کنترل عددی (NC)

کنترل‌ عددی‌ عبارت‌ است‌ از استفاده‌ از کدهای‌ رمزبندی‌ شده‌ اعداد، حروف‌ و علائم‌ که‌ قابل‌ فهم‌ برای‌ واحد کنترل ‌است‌ و پس‌ از رمز گشایی‌ به‌ پالس‌های‌ الکتریکی‌ جریان‌ تبدیل‌ شده‌ و از این‌ پالس‌ها برای‌ روشن‌ و خاموش‌ کردن ‌سیستم‌ محرکه‌، کلاچ‌ و تجهیزات‌ ماشین‌ استفاده‌ می‌شود. فلسفه‌ بوجود آمدن‌ ماشینهای‌ NC علاوه‌ بر ضرورت‌ توانایی‌ ساخت‌ قطعات‌ پیچیده‌ ایجاد خودکارسازی‌ و اتوماسیون‌ نیز می‌باشد.

بشر همواره‌ سعی‌ بر آن‌ داشته‌ که‌ تولید مکانیزه‌ شود چرا که‌ خودکار سازی‌ یا اتوماسیون‌ می‌تواند موجب‌ ارتقای ‌کیفی‌ و کمی‌ بهره‌ وری‌ فعالیت های‌ انسانی‌ گردد و نیز این‌ امکان‌ را فراهم‌ می‌سازد که‌ تعداد کمی‌ از افراد متخصص‌ به‌ نتایجی‌ دست‌ یابند که‌ دستیابی‌ به‌ آنها در گذشته‌ نیازمند مشارکت‌ تعداد زیادی‌ افراد با تجربه‌ بود. از طرفی ‌سیستمهای‌ خودکار انجام‌ کارهایی‌ را که‌ فراتر از توانایی‌های‌ انسانی‌ می‌باشد امکانپذیر می‌کند.

– ۳-۱کنترل عددی کامپیوتری

کنترل‌ عددی‌ کامپیوتری‌ (CNC) یک‌ سیستم‌ NC مبتنی ‌بر استفاده‌ از کامپیوتر به‌ عنوان‌ واحد کنترل‌ است‌. در این ‌کنترلها سرعت‌ پردازش‌ اطلاعات‌ به‌ دلیل‌ استفاده‌ از کامپیوتر بسیار بالا است‌ و بر خلاف‌ ماشینهای‌ NC که‌ برنامه ‌را خط به‌ خط می‌خوانند قادر است‌ تمام‌ خطوط برنامه‌ را بخواند و چک‌ کند و سپس‌ اجرا نماید سرعت‌ و انعطاف‌پذیری‌ بالای‌ ماشینهای‌ CNC و‌ کار با‌ آن‌ این‌ شهامت‌ را می‌دهد که‌ آنچه‌ را که‌ در ذهن‌ دارند در اسرع‌ وقت‌ بیازمایند و به‌ ارتقای‌ محصول‌ خود فکر کنید و به‌ سرعت‌ نیازمندی‌های‌ مشتریان‌ خود را تأمین‌ نموده‌ و در اسرع‌ وقت‌ خود را با نیازمندیهای‌ بازار هماهنگ‌ نمایند.

 -۴-۱اجزای اصلی ماشینهای CNC

 -۱-۴-۱برنامه‌ ماشین

 -۲-۴-۱واحد کنترل‌ ماشین‌ Machine  Control  Unit

 -۳-۴-۱ماشین‌افزار: موتورها، اجزای‌ مکانیکی‌، سیستم‌

-۱-۴-۱ برنامه ماشین  (واحد ورودی )

برنامه‌ شامل‌ مجموعه‌ای‌ از اعداد، حروف‌ و نشانه‌ هایی‌ است‌ که به‌ ماشین‌ می‌گوید چه‌ عملی‌ را باید انجام‌ دهد. مجموعه‌ این‌ اعداد، حروف‌ و علائم‌ که‌ به‌ صورت‌ کدهای‌ رمز بندی‌ شده‌ می‌باشند توسط واحد کنترل‌ ماشین‌(CNU) تفسیر می‌شوند. این‌ برنامه‌ علاوه‌ بر اطلاعات‌ مسیر قطعه‌ کار شامل‌ اطلاعات‌ تکنولوژی‌ (مقادیر سرعت‌ و پیشروی‌) و اطلاعات‌ کمکی‌ (مثل‌ روشن‌ و خاموش‌ کردن‌ سه‌ نظام‌، قطع‌ و وصل‌ جریان‌ سیال‌ خنک‌ کننده‌ نیز می‌باشد برنامه‌ می‌تواند علاوه‌ بر تایپ‌ مستقیم‌ از طریق‌ صفحه‌ کلید دستگاه‌ (MDI) از طریق‌ نوار سوراخدار، نوار مغناطیسی‌، دیسک‌ مغناطیسی‌ و کامپیوتری‌ (DNC) به‌ ماشین‌ ارسال‌ می‌شود.

-۲-۴-۱واحد کنترل ماشین

CNC  نوعی‌ کنترل‌ است‌ که‌ بر روی‌ ماشین های‌ افزار به‌ منظور اتوماسیون‌ استفاده‌ شده‌ و هر سیستم کنترل‌ دارای‌ سه ‌جزء اصلی‌ واحد ورودی‌ واحد پردازشگر و واحد خروجی‌ می‌باشد.

پیچیده‌ترین‌ سیستم‌ کنترلی‌ را انسان‌ دارد که‌ درآن‌ حواس‌ پنجگانه‌ به‌ عنوان‌ واحد ورودی‌ مغز انسان‌ به‌ عنوان‌ پردازشگر و ماهیچه‌ها و کلام‌ انسان‌ به‌ عنوان‌ واحد خروجی‌ عمل‌ می‌کند.

در CNC نیز سه‌ جزء اصلی‌ نام‌ برده‌ شده‌ و عنوان‌ واحد ورودی‌ واحد پردازشگر و واحد خروجی‌ عمل‌ می‌نماید اجزای‌ واحد کنترل‌ عبارتند از: نوارخوان‌، میکروپروسسور CPU، حافظه‌ RAM،حافظه‌ ROM، Buffers، PHC،تقویت‌ کننده‌، تابلوی‌ کنترل‌ و… انجام‌ برخی‌ اعمال‌ که‌ برای‌ انسان‌ بسیار ساده‌ است‌ از قبیل‌ خواندن‌ اندازه‌، تمایز بین‌ اعداد، حروف‌ و علائم‌ مختلف‌ برای‌ تجهیزات‌ الکترونیکی‌ و کامپیوتری‌ بسیار مشکل‌ می‌باشد در نتیجه‌ اطلاعات‌ ورودی‌ به‌ ماشین‌ به‌ منظور شناخت‌ سریع‌ و آسان‌ آنها باید رمز بندی‌ شوند.

سیگناهای‌ اطلاعاتی‌ دارای‌ یکی‌ از چهار حالت‌ زیر می‌باشد.

-۱  سیگنال‌ آنالوگ‌ یا پیوسته‌:

سیگنال‌ کلامی‌ انسان‌، دماسنج‌، فشار سنج‌ از این‌ قبیل‌ سیگناها می‌باشند و کار با این‌ سیگناها بسیار مشکل‌ است‌

-۲  سیگنال‌ دیسکریت‌ یا گسسته‌

سیگنالی‌ است‌ که‌ مقادیر آن‌ در محدوده‌ زمانهای‌ مساوی‌ مقادیر ثابتی‌ را دارا می‌باشد این‌ مقادیر هیچ‌ گونه‌ نسبتی‌ با یکدیگر ندارند بهترین‌ مثال‌ برای‌ سیگنال‌های‌ فوق‌ مثالهای‌ آماری‌ می‌باشد.

 -۳  سیگنال‌ دیجیتالی‌ یا پله‌ای‌

نوعی‌ سیگنال‌ دیسکریت‌ یا گسسته‌ است‌ با این‌ تفاوت‌ که‌ مقادیر آن‌ با نسبت‌ مشخص‌ تغییر می‌کند سیستم های ‌مخابراتی‌ با سیگنال‌ دیجیتال‌ کار می‌کنند.

 

 -۴ سیگنال‌ باینری‌ یا دو رویی‌

نوعی‌ سیگنال‌ دیجیتالی‌ است‌ با این‌ تفاوت‌ که‌ مقادیر آن‌ فقط بین‌ دو محدوده‌ صفر و یک‌ تغییر می‌کند. مانند کلید که‌دارای‌ دو حالت‌ بازوبسته‌ می‌باشد که‌ در حالت‌ باز صفر و در حالت‌ بسته‌ یک‌ در نظر گرفته‌ می‌شوند.

سیگنالهایی‌ که‌ در مهندسی‌ بیشتر از همه‌ موارد استفاده‌ قرار می‌گیرند سیگنالهای‌ دیجیتال‌ می‌باشند که‌ اغلب‌ آنها جزء سیگنالهای‌ باینری‌ محسوب‌ می‌شوند. سیگنالهای‌ باینری‌ در ارائه‌ اطلاعات‌ دارای‌ ارزش‌ بسیار هستند چون‌ درکنترل‌ می‌توان‌ آنها را به‌ سادگی‌ نمایش‌ و همچنین‌ عملیات‌ ریاضی‌ را به راحتی‌ با آنها انجام‌ داد اعداد حروف‌ ونشانه‌ها را می‌توان‌ به‌ راحتی‌ با این‌ سیگنال‌ها رمز بندی‌ کرد.

در جبر بول‌ که‌ فقط از دو عدد صفر و یک‌ استفاده‌ شده‌است‌ و بر خلاف‌ جبر عمومی‌ که‌ از طیف‌ و سیعی‌ از اعداد استفاده‌ شده‌ می‌توان‌ عملیات‌ منطقی‌ NoT، AND،NOR و NAND را به‌ زبان‌ ریاضی‌ نوشت‌ و در تکنولوژی‌ کنترل‌ استفاده‌ کرد. کامپیوتر یک‌ وسیله‌ برقی‌ است‌ که‌ با ولتاژ کار می‌کند اگر کامپیوتر براساس‌ اعداد اعشاری‌ (آنالوگ‌) ساخته‌ شود نیاز به‌ ده‌ نوع‌ ولتاژ مختلف‌ برای‌ شناسایی‌ اعداد ۹… و۲ و۱ و۰ داشت‌ که‌ انجام‌ چنین‌ کاری‌ بسیار پر هزینه‌ و مشکل‌ است‌ با استفاده‌ از اعداد باینری‌ نیاز به‌ یک‌ ولتاژ داریم‌ که‌ می‌تواند دو حالت‌ وجود ولتاژ (یک‌) و عدم‌ وجود ولتاژ را داشته‌ باشند.

اعداد در سیستم‌ باینری‌ زنجیره‌ای‌ از صفر و یک‌ می‌باشد که‌ در دو نوع‌ ISO  و EIA استاندارد شده‌اند.

 

-۳-۴-۱ ماشین افزار

سومین‌ قسمت‌ اصلی‌ یک‌ سیستم‌ CNC ماشین‌ ابزار می‌باشد که‌ کار اصلی‌ فرآیند یعنی‌ براده‌ برداری‌ را انجام ‌می‌دهد این‌ قسمت‌ در حقیقت‌ شامل‌ قطعه‌ کار، ابزار، فیکسچر و دیگر اجزاء مکانیکی‌ و برقی‌ موجود در ماشین‌ CNC   می‌باشد ماشین‌های‌ ابزار نیز خود به‌ چند گروه‌ تقسیم‌ بندی‌ می‌شوند.

-۱ ماشینهایی که درآن‌ قطعه‌ کارحرکت‌ دورانی وابزارحرکت‌ خطی داردمانندتراشCNC

-۲  ماشینهایی‌ که‌ در آن‌ قطعه‌ کار حرکت‌ خطی‌ و ابزار حرکت‌ دورانی‌ دارد مانند فرزCNC

-۳  ماشینهایی‌ که‌ در آن‌ براده‌ برداری‌ به‌ روشی‌ تخلیه‌ الکتریکی‌ انجام‌ می‌شود.

-۴  ماشینهایی‌ که‌ به‌ روش‌ سایش‌ براده‌ برداری‌ می‌کند مانند سنگ‌ CNC

 -۵-۱اجزاء مکانیکی و برق ماشینهای CNC

۱-۵-۱ بدنه ماشین:

عضوی‌ از ماشینی‌ است‌ که‌ سایر اجزای روی‌ آن‌ سوار می‌شوند لذا باید بسیار محکم‌ و مقاوم‌ در برابر ارتعاش‌ و حرارت‌ باشد تا بتواند شتابها‌ و سرعتهای‌ بالا را تحمل‌ نماید عمدتاً از چدن‌ خاکستری‌ سخت‌ کاری‌ شده‌ و در بعضی‌ موارد از سرامیک‌ و یا گرافیت‌ ساخته‌ می‌شود.

 ۲-۵-۱-اسلایدرها:

صفحات‌ صاف‌ و سختی‌ هستند که‌ ابزارگیر یا میز روی‌ آنها به‌ کمک‌ رولیرینگ‌ و سیستم‌ روغن کاری‌ می‌لغزند برای‌کاهش‌ اصطکاک‌، اسلایدرها پوشش‌ داده‌ می‌شوند و یا روی‌ لایه‌ نازکی‌ از روغن‌ یا بالشی‌ از هوا نیز حرکت‌ می‌کنند.

۳-۵-۱ محور اصلی:

موتور اصلی‌ در دستگاه‌ تراش‌ قطعه‌ کار و در فرز ابزار را می‌چرخاند در هر دو حالت‌ موتور باید توان‌ لازم‌ برای ‌برش‌ قطعه‌ کار را ایجاد می‌کند اگر در ماشین‌ تراش‌ CNC بخواهیم‌ سرعت‌ برش‌ ثابت‌ داشته‌ باشیم‌ یک‌ سیستم ‌تصحیح‌ سرعت‌ بدون‌ پله‌ با ترمز مورد نیاز است‌ موتور محور اصلی‌ می‌تواند از نوع‌ DC برای‌ ماشین‌ها ورباتهای ‌کوچک‌ و یا از نوع‌ سه‌ فاز AC برای‌ توانهای‌ بالاتر باشد در نوع‌ اخیر به‌ کمک‌ درایو مخصوص‌ جهت‌ ایجاد سرعت‌های‌ مختلف‌ نیازمندیم‌ البته‌ درصورتی‌ که‌ فقط سرعتهای‌ خاصی‌ مورد نظر باشد می‌توان‌ از یک‌ گیربکس‌ هم ‌استفاده‌ کرد

-۶-۱ انواع موتورهای محرک محورها

در ماشینهای‌ CNC برای‌ به‌ حرکت‌ درآوردن‌ و پیشروی‌ محورها در ماشین‌های‌ کنترل‌ عددی‌ از محرک‌های‌ الکتریکی‌، هیدرولیکی‌ و پنوماتیکی‌ استفاده‌ می‌شود که‌ به‌ شرح‌ هر یک‌ از آنها پرداخته‌ می‌شود از جمله‌ عوامل‌ موثر در انتخاب‌ نوع‌ محرک‌ها می‌توان‌ قدرت‌ موتور، هزینه‌، قابلیت‌ اعتماد و اطمینان‌ مصرف‌ برق‌ و نگهداری‌ آن‌ را نام ‌برد.

۱-۶-۱محرکهای الکتریکی

محرکه‌های‌ الکتریکی‌ شامل‌ مورهای‌ AC، DC و یا موتورهای‌ پله‌ای‌ می‌باشند.

الف) موتورهای جریان مستقیم (DC)

در این‌ نوع‌ موتورها عامل‌ حرکت‌ میدان‌ مغناطیسی‌ استاتور یا جریان‌ الکتریکی‌ رتور می‌باشد که‌ سرعتهای‌ دورانی‌در این‌ موتورها با تغییر ولتاژ و همچنین‌ گشتاور موتور با میزان‌ جریان‌ ورودی‌ به‌ خوبی‌ قابل‌ کنترل‌ می‌باشند این‌موتورها به‌ دلیل‌ ویژگیهایی‌ که‌ از جمله‌ قدرت‌ بالا، سرعت‌ یکنواخت‌، عکس‌ العمل‌ سریع‌ نسبت‌ به‌ تغییرات‌ سرعت‌ و… بیشترین‌ کاربرد را در ماشینهای‌ CNC دارا می‌باشند از این‌ موتورها در مدارهای‌ باز استفاده‌ نمی‌شود ولی‌ در مدارهای‌ بسته‌ استفاده‌ از آنها زیاد می‌باشد از این‌ موتورها بیشتر جهت‌ دوران‌ اصلی‌ سه‌ نظام‌ استفاده‌ می‌شوند.

ب) موتورهای جریان متناوب (AC)

در این‌ نوع‌ موتورها سرعت‌ دوران‌ متناوب‌ با تغییر فرکانس‌ ورودی‌ تغییر کرده‌ و تنها مزیت‌ این‌ موتورها این‌ است‌که‌ نیازی‌ به‌ یک‌ سو کننده‌ ندارند و به‌ دلیل‌ حجم‌ زیاد در مقایسه‌ با موتورهای‌ DC کاربرد کمتری‌ در ماشین‌های‌CNC دارند از این‌ موتورها بیشتر جهت‌ حرکت‌ ابزار در راستای‌ محورها استفاده‌ می‌شوند.

ج) موتورهای پلهای

در این‌ موتورها با دادن‌ هر پالس‌ کنترل‌ ورودی‌، موتورها به‌ اندازه‌ زاویه‌ مشخص‌ که‌ زاویه‌ گام‌ نام‌ دارد دوران‌ کرده‌ ومتناسب‌ با آن‌ زاویه‌ پیچ‌ ساچمه‌ای‌ دوران‌ می‌کند که‌ باعث‌ حرکت‌ خطی‌ مهره‌ به‌ اندازه‌ مورد نظر می‌شود دقت‌ این‌موتورها به‌ زاویه‌ گام‌ و گام‌ پیچ‌ ساچمه‌ای‌ بستگی‌ دارد و با افزایش‌ تعداد قطبها می‌توان‌ دقت‌ آنها را افزایش‌ داد از خصوصیات‌ این‌ موتورها حجم‌ کم‌ کنترل‌ دقیق‌ محورها و ارزان‌ بودن‌ آنها می‌باشد و از معایب‌ آنها قدرت‌ کم‌ آن‌ می‌باشد از این‌ نوع‌ موتورها در سیستمهای‌ مدار باز استفاده‌ می‌شود از این‌ موتورها بیشتر برای‌ جابجایی‌ ابزار(Tool Changer) در ماشینهای‌ کنترل‌ عددی‌ کوچک‌ استفاده‌ می‌شود.

 

 – ۲-۶-۱محرکههای هیدرولیکی

در محرکه‌های‌ هیدرولیکی‌ برای‌ طولهای‌ کم‌ از سیلندر و پیستون‌ و برای‌ طولهای‌ بلند از موتورهای‌ هیدرولیک‌ استفاده‌ می‌شود از مزایای‌ این‌ سیستم‌ها قدرت‌ زیاد و عکس‌ العمل‌ سریع‌ آن‌ در مقابل‌ تغییر جهت‌ حرکت‌ می‌توان ‌نام‌ برد از این‌ محرکه‌ها بیشتر از سیستمهای‌ مدار بسته‌ استفاده‌ می‌شود این‌ محرکه‌ها دارای‌ وزن‌ و حجم‌ کمی‌ بوده ‌و امکان‌ استفاده‌ آنها در محیط های‌ خطرناک‌ وجود دارد همچنین‌ محرکه‌های‌ هیدرولیکی‌ دارای‌ حرکت‌ یکنواختی‌ بوده‌ و پله‌ای‌ نمی‌باشد از معایب‌ آنها نشتی‌ روغن‌ و گران‌ بودن‌ آنها می‌باشد و ضمناً در مقایسه‌ با موتورهای‌ الکتریکی‌ از عکس‌ العمل‌ و دقت‌ پایین‌ برخوردارند.

 – ۳-۶-۱محرکههای پنوماتیکی

نحوه‌ عملکرد این‌ محرکه‌های‌ شبیه‌ محرکه‌های‌ هیدرولیکی‌ می‌باشد و نسبت‌ به‌ آنها دقت‌ کمتری‌ دارد از مزایای ‌آنها ارزان‌ بودن‌ آلودگی‌ کمتر می‌باشد و از معایب‌ آنها عکس‌ العمل‌ بسیار کند آنها می‌باشد چون‌ تراکم‌ پذیری‌ سیال‌در این‌ جا بیشتر از محرکه‌های‌ هیدرولیکی ‌ می‌باشد.

 -۷-۱پیچ و مهره ساچمهای                                                        (Ball screw)

برای‌ تأمین‌ حرکت‌ پیشروی‌ محورها (میز یا ابزارگیر) معمولاازمکانیزم(Ball screw)  استفاده‌ می‌شود برای‌ سهولت‌ حرکت‌ و به‌ حداقل‌ رساندن‌ سایش ولقی‌ از نوعی‌ پیچ‌ و مهره‌ خاص‌ با گام‌ مشخص‌ استفاده‌ می‌شود که ‌فضای‌ بین‌ پیچ‌ و مهره‌ با ساچمه‌های‌ بسیار دقیق‌ پر شده‌ است‌ به‌ این‌ ترتیب‌ بین‌ پیچ‌ و مهره‌ عمل‌ غلطش‌ صورت ‌می‌گیرد نه‌ لغزش‌ و با وجود ساچمه‌های‌ دقیق‌ لقی‌ در هنگام‌ معکوس‌ شدن‌ جهت‌ حرکت‌ به‌ حداقل‌ می‌رسد و حرکت‌ بسیار نرم‌ و دقیق‌ را حاصل‌ می‌نماید به‌ این‌ اساس‌ به‌ راحتی‌ می‌توان‌ به‌ یک‌ ماشین‌ CNC فرمان‌ حرکتی ‌معادل‌ ۰٫۰۰۱ میلیمتر را داد و انتظار حرکت‌ دقیق‌ را هم‌ داشت‌.

 – ۸-۱سیستمهای اندازهگیری موقعیت محورها                              (Encoder)

به‌ منظور کنترل‌ موقعیت‌ محورها ازEncoder استفاده‌ می‌شود در این‌ مکانیزم‌ یک‌ دیسک‌ شیشه‌ای‌ که‌ روی‌ آن‌ خطوط تاریکی‌ و روشنی‌ طراحی‌ شده‌ است‌ را در امتداد محور قرار می‌دهند یک‌ منبع‌ نوری‌ دریک‌ طرف‌ صفحه‌ و یک‌ یا چند سنسور نوری‌ (فتوسل‌) در طرف‌ دیگر قرار گرفته‌اند که‌ همواره‌ با محور حرکت‌ می‌کنند در هنگام‌ دوران‌ محور مسیر نور توسط خطوط تاریک‌ روی‌ دیسک‌ قطع‌ و وصل‌ شده‌ و سلول‌ نوری‌ ولتاژ خروجی‌ را براساس‌ شدت‌ نور می‌دهد و در نتیجه‌ فتوسل‌ یک‌ موج‌ سینوسی‌ را ارسال‌ می‌کند که‌ این‌ منبع‌ به‌ یک‌ پالس‌ تغییر شکل‌ می‌دهد و پالسهای‌ خروجی‌ شمرده‌ می‌شوند از روی‌ آن‌ میزان‌ جابجایی‌ محورها محاسبه ‌می‌شود.

معمولا در این‌ نوع‌ از سیستمهای‌ اندازه‌گیری‌ صفحه‌ شیشه‌ای‌ به‌ شکل‌ دایره‌ بوده‌ که‌ به‌ آن‌ اینکودرهای‌ زاویه‌ای‌ می‌گویند و روی‌ محور ball screw سوار می‌شود و همراه‌ آن‌ دوران‌ می‌کند این‌ اینکودرها کوچکتر و نگهداری‌ آن‌ آسانتر است‌. علاوه‌ بر این‌ اینکودر از نوع‌ خطی‌ آن‌ نیز استفاده‌ می‌شود.

 – ۹-۱سیستم اندازهگیری سرعت دورانی محورها

برای‌ اندازه‌گیری‌ سرعت‌ دورانی‌ محور اصلی‌ از تاکومتر و سنسورهای‌ نوری‌ استفاده‌ می‌شود تاکومتر به‌ زبان‌ ساده‌یک‌ مدار الکتریکی‌DC تولید کننده‌ ولتاژ می‌باشد که‌ همواره‌ با محور اصلی‌ دوران‌ می‌کند و متناسب‌ با دوران‌ ولتاژ خروجی‌ با ایجاد می‌کند ولتاژ خروجی‌ این‌ دستگاه‌ به‌ عنوان‌ فید بک‌ برای‌ نمایش‌ سرعت‌ موتور استفاده‌ می‌شود.

این‌ سنسورها در ماشینهای‌ CNC وظیفه‌ شمارش‌ دوران‌ محور اصلی‌ را دارند محل‌ نصب‌ این‌ سنسورها در پشت‌ محور اصلی‌ است‌ که‌ بین‌ آنها یک‌ صفحه‌ گرد که‌ در محیط آن‌ سوراخهایی‌ موجود می‌باشد وجود دارد. هم‌ زمان‌ با چرخش‌ سه‌ نظام‌ این‌ صفحه‌ گردش‌ می‌کند که‌ نوری‌ که‌ از فرستنده‌ سنسور به‌ طرف‌ گیرنده‌ سنسور فرستاده‌ می‌شود بر اثر چرخش‌ صفحه‌ سوراخدار قطع‌ و وصل‌ می‌شود و اطلاعات‌ مانند یک‌ موج‌ سینوسی‌ دوران‌ محور اصلی‌ را مشخص‌ کرده‌ و آن‌ را می‌توان‌ بر روی‌ مانیتور دستگاه‌ مشاهده‌ کرد این‌ سنسورها حساسی‌ بوده‌ و به‌ عنوان‌ موجود در کارگاه‌ مانند گرد و غبار و دود و روغن‌ عکس‌ العمل‌ نشان‌ می‌دهند.از دیگر عوامل‌ اختلال‌ در سنسور دست‌ کاری‌ آن‌ توسط افراد غیر آشنا می‌باشد. درماشینهایCNC ساخت‌ شرکت‌BoxfoRD انگلستان‌ ازاین‌ نوع ‌سنسورهااستفاده‌ شده‌ است‌.

علاوه‌ بر اجزاء فوق‌، هر دستگاه‌ دارای‌ اجزاء دیگری‌ نیز می‌باشد که‌ عبارتند از

 – سیستم‌ هشتداردهنده‌

 –  سیستم‌ تعویض‌ ابزار

–  سیستم‌ تعویض‌ پالت‌

–  سیستم‌ تعویض‌ سرعت‌ محور دادن‌ دوران‌ (اسپیندل‌)

–  سیستم‌ روغنکاری‌

–  سیستم‌ خنک‌ کاری‌

–  میزهای‌ گردان‌

–  سیستم‌ انتقال‌ براده‌

سیستم مختصات تراش CNC

معمولا در سیستم‌های‌ تراشی‌، دو محور مورد نیاز می‌باشد تا ابزار را نسبت‌ به‌ قطعه‌ کار حرکت‌ دهیم‌ محور Zمحور تقاون‌ قطعه‌ کار و محور X محور قرارگیری‌ ابزار برشی‌ است‌ همیشه‌ جهت‌ مثبت‌ محور X به‌ طرف‌ ابزار و جهت‌ مثبت‌ محور Z به‌ طرف‌ مرغک‌ دستگاه‌ می‌باشد لذا جهت‌ مثبت‌ محور X بستگی‌ به‌ این‌ دارد که‌ ابزار در کدام‌ سمت‌ قطعه‌ کار قرار می‌گیرد.

۱۰-۱ انواع نقاط مبنا و مرجع در برنامه نویسی

هدف‌ اصلی‌ در برنامه‌ نویسی‌ CNCتعیین‌ مسیر حرکت‌ ابزار توسط تعریف‌ نقاط تشکیل‌ دهنده‌، مسیر و نحوه‌ حرکت‌ ابزار بین‌ نقاط مذکور می‌باشد. بدین‌ وسیله‌ و با توجه‌ و مطالب‌ بیان‌ شده‌ مراحل‌ زیر را به‌ ترتیب‌ انجام‌ می‌دهیم.

‌ -۱ تعیین‌ مبدأ مختصات‌ برای‌ سیستم‌ فوق‌ که‌ معمولا آن را روی‌ نقطه‌ صفر قطعه‌ کار می‌گیرند.

-۲  تشکیل‌ دستگاه‌ مختصات‌ برای‌ تعیین‌ مختصات‌ نقاط تشکیل‌ دهنده‌ مسیر حرکت‌ یه‌ منظور سهولت‌ کار برنامه‌ریزی‌ در ماشینهای‌ CNC نقاط مرجع‌ و صفر زیر موجود و قابل‌ تعریف‌ می‌باشند.

-۱-۱۰-۱ نقطه صفر ماشین                                        (Machine Zero Point)    

یک‌ دستگاه‌ مختصات‌ ثابت‌ و مشخص‌ روی‌ ماشینهای‌ CNC وجود دارد که‌ برنامه‌ نویسی‌ باید از آن‌ اطلاع‌ کافی ‌داشته‌ باشد مبدأ مختصات‌ این‌ دستگاه‌ را نقطه‌ صفر ماشین‌ می‌نامند و با حرف‌ M مشخص‌ می‌شود و نقطه‌ای‌ است‌ غیرقابل‌ تغییر که‌ به‌ نقطه‌ صفر ثابت‌ نیز معروف‌ است‌. این‌ نقطه‌ توسط شرکت‌ سازنده‌ دستگاه‌ بر روی‌ دستگاه ‌تعریف‌ می‌شود، محل‌ استقرار و تعریف‌ این‌ نقطه‌ در ماشینهای‌ تراش‌ در محدوده‌ گلویی‌ سه‌ نظام‌ و در راستای‌ محور Zها و در ماشینهای‌ فرز معمولا در گوشه‌ سمت‌ چپ‌ و در پایین‌ میزفرز تعریف‌ می‌شود. سیستم‌ کنترل‌ ماشینهای‌ CNC فقط این‌ نقطه‌ را می‌شناسد و در حالت‌ عادی‌ (غیر برنامه‌) مختصات‌ نقطه‌ استقرار این‌ نقطه ‌نمایش‌ داده‌ می‌شود.

 ۲-۱۰-۱– نقطه صفر قطعه کار                                  (Work  Pice  Zero  Point)

برنامه‌ نویس‌ با توجه‌ به‌ نحوه‌ استقرار قطعه‌ کار روی‌ ماشین‌، یک‌ دستگاه‌ مختصات‌ برای‌ قطعه‌ کار خود تعریف ‌می‌کند که‌ لازم‌ است‌ محورهای‌ این‌ دستگاه‌ از لحاظ نام‌ و جهت‌ محورها مطابق‌ با سیستم‌ مختصات‌ ماشین‌ باشد. تا برنامه‌ نویس‌ بتواند مسیر حرکت‌ ابزار را برای‌ واحد کنترل‌ ماشین‌ تعریف‌ نماید. در اکثر موارد چنانچه‌ برنامه ‌نویس‌ موظف‌ باشد که‌ نقطه‌ صفر دستگاه‌ مختصات‌ قطعه‌ کار را بر نقطه‌ صفر ماشین‌ منطبق‌ نماید مجبور به‌ انجام ‌محاسبات‌ اضافی‌ برای‌ تعیین‌ مختصات‌ نقاط خواهد بود.

که‌ ممکن‌ است‌ منجر به‌ خطا گردد لذا این‌ امکان‌ برای ‌برنامه‌ نویسی‌ وجود دارد که‌ نقطه‌ دیگری‌ غیر از نقطه‌ صفر ماشینی‌ را به‌ عنوان‌ مبدأ مختصات‌ کار در نظر بگیرد این‌نقطه‌ را نقطه‌ صفر قطعه‌ کار نامند و اختصاراً با حرف‌ W نشان‌ می‌دهند و به‌ نقطه‌ صفر متغیر نیز معروف‌ است‌ و باتوجه‌ به‌ نحوه‌ اندازه‌ گذاری‌ نقشه‌ تعیین‌ می‌شود و در برنامه‌ نویسی‌ جهت‌ تراشکاری‌ قطعات‌ نقطه‌ صفر قطعه‌ کار را در راستای‌ محور Z و در پیشانی‌ قطعه‌ کار انتخاب‌ می‌کنند و در فرز کاری‌ قطعات‌ معمولا در یکی‌ از گوشه‌های‌ قطعه ‌کار انتخاب‌ می‌شوند.

 

– ۳-۱۰-۱ نقطه مرجع ابزارگیر

از آنجا که‌ مسیر حرکت‌ نوک‌ ابزار در طول‌ برنامه‌ یابد مشخص‌ باشد و در اکثر موارد ابزارها دارای‌ طولهای‌ متعددی‌ هستند لذا به‌ منظور تعیین‌ دقیق‌ مشخصات‌ لبه‌ برنده‌ ابزار، باید نقطه‌ مشخص‌ از ابزارگیر برای‌ ماشین‌ تعریف‌ شده‌ باشد این‌ نقطه‌ را نقطه‌ مرجع‌ ابزارگیر گویند که‌ در Tool Offset  به‌ لبه‌ برنده‌ ابزار منتقل‌ می‌شود.

۴-۱۰-۱ نقطه مرجع                                                          (Refrence)

این‌ نقطه‌ در واقع‌ مبدأ دستگاه‌ مختصاتی‌ است‌ که‌ جهت‌ شناسایی‌ و تشخیص‌ موقعیت‌ محورها و به‌ عبارت‌ دیگر برای‌ کالیبره‌ کردن‌ سیستم‌ انداره‌گیری‌ محورها و بر روی‌ اکثر ماشینهای‌ CNC تعریف‌ می‌شود و هر بار که‌ ماشین ‌خاموش‌ و روشن‌ می‌شود باید توسط اپراتور به‌ این‌ نقطه‌ بر سیم‌ تا سیستم‌ اندازه‌گیری‌ قادر به‌ درک‌ و شناسایی‌ موقعیت‌ اندازه‌گیری‌ خود باشد

دست‌ یابی‌ به‌ این‌ نقطه‌ که‌ ریفرنس‌گیری‌ نام‌ دارد به‌ این‌ صورت‌ است‌ که‌ ابتدا کلید Ref را روی‌ پانل‌ کنترل‌ ماشینی‌ فعال‌ کرده‌ و سلکتور پیشروی‌ (Feedrate) ماشینی‌ را کمی‌ باز می‌کنیم‌ حالا ابتدا کلید X را فشار داده‌، محور در جهت‌ مثبت‌ حرکت‌ نموده و سپس‌ به‌ نقطه‌ ریفرنس‌ بر می‌گردد و متوقف‌ می‌شود و سپس‌ کلید Z+ را فعال‌ کرده‌ که‌ محور Z ماشینی‌ بعد از یک‌ حرکت‌ رفت‌ و برگشت‌ در نقطه‌ ریفرنس‌  متوقف‌ می‌شود در این‌ حالت‌ ماشینی‌ CNC آماده‌ به‌ کار می‌باشد لازم‌ به‌ ذکر است‌ که‌ در برخی‌ از ماشینهای‌ CNC از جمله‌ Boxford  کلید ریفرنس‌ وجود ندارد و نیاز به‌ ریفرنس‌گیری‌ نمی‌باشد چون‌ سیستم‌ اندازه‌گیری‌ آن‌ مطلق‌ و مستقیم ‌می‌باشد ولی‌ در اکثر ماشین‌های‌ CNC از جمله‌ فانوک‌ و زیمنس‌ وجود دارد و یکی‌ از نقاط مهم‌ می‌باشد این‌ نقطه‌ با حرف‌ R نشان‌ داده‌ می‌شود.

 -۵-۱۰-۱جابه جایی نقاط صفر

سیستم‌ کنترل‌ ماشین‌ فقط نقطه‌ صفر ماشین‌ را می‌شناسد، لذا بعد از برنامه‌ نویسی‌ لازم‌ است‌ که‌ نقطه‌ صفر قطعه‌ کار به‌ نقطه‌ صفر ماشین‌ معرفی‌ شود و یا به‌ عبارت‌ دیگر نقطه‌ صفر ماشین‌ در فاصله‌ بین‌ این‌ دو نقطه‌ تعریف‌ می‌شود و یابه‌ عبارت‌ دیگر نقطه‌ صفر ماشین‌ در فاصله‌ بین‌ این‌ دو نقطه‌ تعریف‌ می‌شود این‌ کار که‌ جابه‌ جایی‌ نقطه‌ صفر (zero offset)  نامیده‌ می‌شود.

 -۶-۱۰-۱نقطه تعویض ابزار (N)

این‌ نقطه‌ درموقعیتی‌ قابل‌ دسترسی‌ در فضای‌ ماشین‌ توسط برنامه‌ نویسی‌ تعریف‌ می‌شود و یا در بعضی‌ از ماشینهای‌ تراش‌ این‌ نقطه‌ توسط کدی‌ تعریف‌ شده‌ است‌ که‌ در هنگام‌ تعویض‌ ابزار از عدم‌ برخورد ابزار با قطعه‌ کار اطمینان‌ حاصل‌ نمود.

دستگاه CNC چیست و چگونه کار می کند :

ماشین ابزارهایی که به کمک کامپیوتر هدایت می شدند CNC نام گرفتند. به کمک دستگاه CNC به تدریج دقت مورد نیاز برای تولید قطعات پیچیده در صنایع مختلف مانند هوافضا و قالب سازی حاصل شد. با دست یابی به تلرانسهای بسیار دقیق برای تولید یک قطعه تدریجا اندیشه بالاتر بردن سرعت تولید نیز قوت یافت. با ساخت ابزارهایی با سختی زیاد، شرایط برای بالا بردن نرخ تولید نیز بهبود یافت. تا اینکه امروزه با بکارگیری تکنیکهای ماشینکاری با سرعتهای بالا قطعاتی با تلرانسهای دقیق در زمان بسیار کوتاهی تولید می گردند . برای دست یابی به قابلیت ماشین کاری با سرعتهای بالا می باید در زمینه های مختلف مانند طراحی سازه ای، کنترل ارتعاشات خود برانگیخته، یافتن بهترین نرخ براده برداری و کنترل حرکت و سرعت در راستای مسیر مورد نظر به پیشرفتهایی دست یافت

کنترل حرکت در راستای یک مسیر در ماشینهای CNC در واحد درونیاب صورت می گیرد. اکثر درونیابهای دستگاه CNC  فقط قابلیت درونیابی در راستای خط و دایره را دارا می باشند .

به دلیل اینکه برای ماشینکاری یک مسیر منحنی شکل در حالت عمومی با بکارگیری این نوع درونیابها نیاز به شکسته شدن منحنی به قطعاتی از خط و دایره می باشد، لذا این دو نوع درونیابی به تنهایی پاسخگوی همه کاربردها از جمله ماشینکاری در سرعتهای بالا، نیستند «۴». بنابراین بکارگیری نوع دیگری از درونیابها یعنی درونیابی در راستای یک منحنی ضروری به نظر می رسد. محققین مختلفی در این زمینه به تحقیق پرداخته اند و الگوریتمهای مختلفی را بر مبنای بکارگیری منحنی های پارامتری چند جمله ای در حالت عمومی ارائه داده اند.

قرارداد محورها در ماشینهای ابزار CNC

استاندارد RS-367A مربوط به EIA تا ۱۴ محور حرکت را در انواع ماشین های مختلف مشخص می کند.

تعداد محورهای حرکت در ماشینهای ابزار معمولی عموماً تا پنج محور و در ماشینهای سنگ زنی تا چهارده محور نیز می رسد. ماشینهای ابزار در دستگاه مختصات کارتزین برنامه ریزی می شوند. سه محور اصلی حرکت با نامهای z,y,x شناخته می شوند که محور z عمود بر y,x بوده و سه محور یک سیستم مختصات دست راست را تشکیل می دهند حرکت مثبت محور z باعث دور شدن ابزار برش از قطعه کار می گردد.

 جهت های مشخص شده در هر شکل نمایانگر جهت مثبت محورها در هر یک از ماشینها می باشد. در فرزکاری و سوراخکاری دو محور x,y در صفحه افقی قرار دارند. در ماشین سوراخکاری حرکت مثبت محور z باعث بالا رفتن اسپیندل می شود در حالیکه در فرز این حرکت بر عکس است. در تراش فقط دو محور برای ایجاد حرکت و ماشینکاری کافی است و چون اسپیندل بصورت افقی قرار دارد محور z نیز افقی است. همچنین حروف C,B,A نیز برای حرکت زاویه ای به ترتیب حول محورهای X,Y,Z  بکار می روند.

ساختمان یک برنامه NC:

یک برنامه NC مراحل ماشینکاری یک قطعه را نمایش می دهد. این برنامه از بلوکهایی حاوی اطلاعات تشکیل شده است که هر بلوک با حرف N شروع شده و با شماره خط مشخص می گردد. بعنوان مثال یک بلوک معمولی از یک برنامه NC می بتواند به شکل زیر باشد:

N0040    G91  X25   Y10   Z-12.55      F150 S1100                 T06   M03  M07

هر بلوک از چندین کلمه تشکیل شده است و هر کلمه با یک حرف شروع می شود که عدد بعد از آن نمایانگر فرمان مشخصی برای ماشین می باشد. کلماتی که با حروف M,G شروع می شوند به ترتیب به عنوان مقدماتی و توابع متفرقه معرفی می گردند. انواع حروف مورد استفاده در ماشینهای کنترل عددی را می توان بصورت خلاصه به شکل زیر تشریح نمود:

N   …………    شماره خط برنامه

G   …………    توابع مقدماتی

X   …………    حرکت در راستای محور x

Y   …………    حرکت در راستای محور y

Z   …………    حرکت در راستای محور z

A   …………    حرکت زاویه ای حول محور x

B   …………    حرکت زاویه ای حول محور y

C   …………    حرکت زاویه ای حول محور z

F   …………    نرخ پیشروی

M   …………    توابع کمکی

S   …………    سرعت اسپیندل

T   …………    شماره ابزار

R   …………    حرکت سریع محور z

انواع کلمات مجاز در NC و توابع مربوط به آنها را می توان در استاندارد بین المللی ISO1056 یافت

 طبقه بندی سیستم های کنترل عددی

سیستم های کنترل عددی را می توان بر اساس چهار گروه زیر طبقه بندی کرد:

  •                 با توجه به نوع ماشین: ماشینکاری نقطه به نقطه در مقابل ماشینکاری پیوسته.
  •                 بر اساس ساختمان کنترلر: سخت افزار یا NC در مقابل CNC .
  •                 بر اساس روش برنامه سازی: روش نموی در مقابل روش مطلق.
  •                 بر اساس نوع حلقه های کنترل: حلقه باز در مقابل حلقه بسته.

 ماشینکاری نقطه به نقطه در مقابل ماشینکاری پیوسته

ساده ترین مثال از ماشین ابزار NC نقطه به نقطه (PTP) ماشین سوراخکاری است در سوراخکاری، قطعه کار در راستای محورها به حرکت در می آید تا محلی که می خواهد مرکز سوراخ در آنجا واقع شود دقیقاً زیر ابزار قرار گیرد. سپس اسپیندل بصورت اتوماتیک به سمت قطعه کار حرکت کرده و عملیات سوراخکاری انجام می شود. پس از اتمام سوراخ مورد نظر ماشین بدون کنترل پیشروی و با حرکت سریع به سمت بالا حرکت می کند و قطعه کار به نقطه جدیدی که می باید سوراخ شود منقل شده عملیات تکرار می گردد.

در یک سیستم PTP مسیر ابزار برش و نرخ پیشروی آن هنگام عبور از یک نقطه به نقطه بعدی اهمیت چندانی ندارد و مسیر حرکت از نقطه ابتدا تا نقطه انتهایی احتیاج به کنترل ندارد (شکل (۳-۲)). بنابراین سیستم فقط احتیاج به کنترل موقعیت در نقطه نهایی دارد یعنی جایی که در قطعه باید سوراخ شود. این نوع عملیات PTP بوسیله تابع G00 صورت می گیرد [۱].

در سیستم ماشینکاری دستگاه CNC یک مسیر پیوسته مانند عملیات فرزکاری در حالیکه ابزار عملیات برش را انجام می دهد محورها نیز قطعه کار را در مسیر خاصی حرکت می دهند. همه محورها می باید قادر باشند که بطور همزمان و با سرعتهای متفاوت حرکت کنند تا پروفیل مسیر مورد نظر را ایجاد کنند. مخصوصا وقتی یک مسیر غیر خطی مورد نظر باشد تغییر سرعت هر یک از محورها بسیار مهم است.

در سیستم های پیوسته موقعیت ابزار برشی در انتهای هر قسمت به همراه نسبت بین سرعت های محوری، مسیر صحیح را در ماشینکاری قطعه مورد نظر معین می کنند. همچنین پیشروی منتجه بر کیفیت سطح نهایی تأثیر می گذارد. به دلیل اینکه در این سیستم ها خطا در سرعت یک محور باعث ایجاد خطا در مسیر ماشینکاری می گردد. سیستم می باید دارای حلقه های کنترل موقعیت پیوسته نیز باشد. در دستگاه CNC هر محور مجهز به یک حلقه کنترل موقعیت جداگانه و یک شمارنده برای دریافت اطلاعات ابعادی قطعه می باشد که این اطلاعات به همراه نرخ پیشروی مورد نظر به واحد پردازش داده ها DPU برای درونیابی مناسب منتقل می گردند.

 محصولات برنا ابزار

منبت و معرق کاری

تصویری که با چیدن منظم و هموار قطعات کوچک سنگ‌های رنگی یا سفال در کنار هم ساخته می‌شود موزائیک نامیده می‌شود. فرهنگستان زبان فارسی برای موزائیک، واژه پاره‌چین را تصویب کرده‌است.موزائیک‌سازی یا معرق کاری یکی از رشته‌های صنایع دستی است. معرق‌سازی در ایران از سده ۶ هجری و دوره سلجوقیان با ساخت کاشی معرق پیشرفت کرد و در سده هشتم کامل‌تر و ظریف‌تر شد. در سده نهم و دهم هجری نیز رشد بسیار زیادی کرد. شهرهای اصلی معرق‌سازی در این دوره اصفهان، یزد، کاشان، هرات، سمرقند و آران و بیدگل بودند.
هنر موزائیک از دیرزمان شناخته شده بود و تا به امروز نیز کاربرد دارد. در میانرودان و مصر باستان نوعی موزائیک در اندازه‌های کوچک و برای مصارف تزئینی و زینتی ساخته می‌شد ولی رومیان آن را چون یک قالب هنری همپایهٔ دیوارنگاری به کار می‌بردند. صنعت موزاییک سازی توسط هنرمندان صدر مسیحیت ادامه یافت و در اوایل قرون وسطی به خصوص در قلمرو امپراتوران بیزانسی به اوج شکوفایی خود رسید (مثلاً موزاییک‌های کلیسای سان وتیله در راونا)
در دایرةالمعارف هنر (نوشته رویین پاکباز)، در تعریف معرق چنین آمده‌است: معرق (موزائیک Mosaic) طرح پیک نما یا انتزاعی ساخته شده از قطعات سنگ، شیشه، سفال، چوب رنگین بر روی دیوار، سقف، زمین و غیره‌است.

انواع معرق
معرق چوب
معرق کاشی
معرق موزائیک
معرق‌کاری در ایران

در بعضی از منابع به اشتباه گفته شده‌است که معرق چوب برگرفته از کاشی معرق است و معرق در ایران از هند وارد شده‌است. در حالیکه در سبک هندی چوب زمینهٔ کار یک تکه‌است و به علاوه جنس چوب از فوفل است..شیوه‌ای کار در سبک هندی به این شکل است که ابتدا طرح را بر روی چوب پیاده کرد و سپس شکل‌ها را بریده و بعد با تکه‌های مختلف چوب پر می‌کنند.
طبق آخرین کاوش‌هایی که در شهر سوخته واقع در زابل انجام گرفته‌است، شانه‌ای پیدا شده‌است که بر روی آن گلی با تکه‌های چوب کار شده‌است. این شانه متعلق به ۵۰۰۰ سال پیش است. پیدا شدن این شانه دلیلی بر بطلان دو نظریه فوق‌الذکر می‌باشد. علاوه بر این طرح گل روی شانه با طرح گلی که بر روی سفالینه‌ها کشف شده‌است یکی می‌باشد که نشان می‌دهد شانهٔ یافت شده نمی‌تواند از جایی وارد ایران شده باشد
در دوران قبل از اسلام قطعات بزرگ چوبی به عنوان بخشی از ساختمان به کار می رفته است. در این دوره چوب به عنوان یکی از فراوان ترین مصالح طبیعی نقش مهمی در ساخت ابزار فنی و کشاورزی و حتی وسایل خانگی ایفا می کرده است. از دوره سلوکیان آثار چندانی در دست نیست و آثار چوبی دوره اشکانی نیز تا حد زیادی شباهت به دوره هخامنشی دارد.

در دوره ساسانی استفاده از کلافهای چوبی در ساختمان متداول می‌شود. در این دوره نوعی رویه‌کوبی مربع‌های چوبی انجام می شده که نقش هندسی و انتزاعی داشته است. نقوش عبارت بودند از نقوش انتزاعی، گیاه و حیوان و انسان.

مهمترین وسایل چوبی که ساخت آنها در قرون اولیه اسلامی متداول بوده عبارتند از کلبه‌ها و ساختمان‌های چوبی، کلافهای ساختمانی، ستون چوبی سقف‌های کاذب چوبی قابدار، وسایل به ساختمان مثل درب و پنجره، وسایل کاربردی مثل منبر، ابزار آلات صنعتی و کشاورزی.

در آثار چوبی دوره میانی اسلامی که مربوط به حدود قرون پنجم تا دهم هجری است اجزای ساختمان‌های چوبی مثل ستون و سقف، وسایل متصل به ساختمان مثل در، پنجره، نرده به میزان زیادی به چشم می خورد ولی آثار کوچکتر مثل جعبه، قاب، رحل، وسایل خانگی، ابزار آلات، وسایل جنگی و شکار نیز کم و بیش وجود دارد. بیشترین نقوشی که در منبت این دوران می بینیم عبارتند از: نقوش هندسی، شیارهای موازی، کتیبه، اسامی ائمه (ع)، شکل محرابی، لچک، ترنج، گل و بوته، ختایی و اسلیمی، شکوفه،برگ، نخل، شمسه، حیوان و انسان .
در اکثر آثار چوبی صفوی می‌توان تحولاتی از لحاظ نقش و شیوه‌های اجرایی ملاحظه کرد. صنایع دستی چوبی این دوره که مربوط به حدود قرن 10 و 12 می باشد از لحاظ فنی بسیار ظریف و بادوام و دارای عملکردی مفید و صحیح هستند و از لحاظ هنری بر اساس نقوش و فرهنگی ایرانی ساخته شده‌اند و از طرفی با دقت و نظم اجرا شده. آثار این دوره شامل ساختمان‌های چوبی و اجزای وابسته به آن مثل ستون و سقف و در و پنجره و همچنین شامل وسایل کاربردی مثل رحل، جعبه، قاب، صندلی و ابزار آلات صنعتی و کشاورزی و جنگی است. هنر معرق که از دوران قبلی آغاز شده و به طور ساده انجام می شد از این زمان تکامل بیشتری می یابد.
منبت کاری دوره میانه اسلامی در حدی بسیار ظریف و باروسازی و ریزه کاری فراوان دیده می‌شود و پرداخت آن نیز در حد اعلای خود مشاهده می‌شود. منبت این دوره بر اساس طرح‌های هندسی، شیارهای موازی، خط ثلث و نسخ، اسلیمی و ختایی به سبک ایرانی، نقوش انتزاعی گیاه و انسان و ترنج و محرابی مشاهده می‌شود.
هنرهای چوبی بعد از صفویه و به خصوص دوران قاجار نه تنها تکامل فنی نداشت بلکه با افت کیفیت فنی نیز روبرو بود. به طور کلی در آثار چوبی این دوره به دو سبک وجود دارد. بخشی که در آن سعی شده از روشها و نقوش دوران قبل پیروی شود و بخشی دیگر که از اصول فنی و هنری آثار چوبی اروپا الهام گرفته شده. در این دوره به دو نوع منبت بر می خوریم. یکی منبت به شیوه صفوی با عمق کم و طرح ایرانی که ندرتا” دیده می‌شود و دیگری منبت به شیوه فرنگی با عمق زیاد و با نقش پیچک اجرا شده که به میزان زیادتر وجود داشته
معرق
قرار گرفتن قطعات چوب‌های رنگی در کنار هم به وجود آوردن طرحی مشخص را معرق می‌گویند. گاه دیده می‌شود که در کنار چوب‌های رنگی از مصالحی چون عاج، صدف، فلزات و استخوان هم استفاده می‌شود. به طور کلی معرق به دو گروه اصلی تقسیم می‌گردد.
الف – معرق زمینه رنگ: اگر در هنر معرق، زمینه کار هم از چوب بریده شود، معرق زمینه چوب نامیده می‌شود. در واقع طرح اصلی توسط زمینه ایی از چوب احاطه می‌شود. معرق زمینه چوب به روشهای گوناگونی کار می‌شود که شامل معرق پازلی، معرق آجری، نازک بری در معرق منبت می باشد.
معرق زمینه جورچین (پازلی)
با همان شیوه معرق چوب کار می‌شود، فقط زمینه طرح یا کار را به قطعه‌های پازل مانند بریده، در کنار هم می چسبانند و سپس باز هم برای مراحل تکمیلی به کارگاه رنگ فرستاده می‌شود.
معرق زمینه آجری: با همان شیوه معرق زمینه چوب کار می‌شود، فقط تفاوت کار در این است که زمینه طرح به صورت آجری بریده و در کنار هم چیده می‌شود. آنگاه مراحل تکمیلی را به صورت رایج طی می‌کنند.
نازک بری در معرق: در این شیوه از معرق، ابتدا قطعات طرح مورد نظر معرق بریده می‌شود. آنگاه به وسیله اره مویی معمولی برش‌های بسیار ظریف و نزدیک به هم در تمامی قسمت‌های طرح داده می‌شود، برش‌هایی که به فاصله‌های میلیمتری در کنار هم داده می‌شود. سپس چوبهای شکل داده شده در کنار هم بر روی زمینه‌ای از تخته روکش شده و غالبا” بدون هیچ نوع تزئینی چسبانده می‌شود.
معرق منبت: معرقی که نقشهای آن برجسته است معرق منبت گفته می‌شود برای ساخت معرق منبت ابتدا همه قطعه‌ها را مانند معرق می برند و بعد آنها رابه طور مجزا به شیوه منبت کاری ساخت و ساز نموده، کنار یکدیگر جفت و جور می‌کنند. در پایان قطعه را رویزیر کار در محل مربوط نصب می‌کنند.
ابزار
ابزار کاری که در کارگاه معرق به کار می‌رود عبارتند از:
اره دست – اره چوب بر – اره فلز – پرس دستی (پیچ دستی) – پیشکار – تیزک – چکش – سوهان تخت – سوهان چوب ساب – کمان اره – رنده دستی- سنگ نفت – گازانبر – لیسه – ماشین پرداخت – مته دستی – میخ
مواد اولیه
برای معرق کاری، وجود انواع چوب با تنوع رنگی ضرورت دارد و در انتخاب چوب باید مواردی چون استحکام و خشک بودن چوب و قابلیت اره شدن و رنده شدن را در نظر گرفت. هم چنین از صدف، عاج، فلزات در معرق استفاده می‌شود.
مراحل اجرای یک طرح معرق
تخته پشت کار را به اندازه طرح مورد نظر انتخاب کرده، به روی آن یک ورق از نایلون قرار می دهند، انگاه طرح و نقشه مورد نظر را بر روی کاغذ آورده و به وسیله چسب مایع آن را بر روی تخته سه لایی می چسبانند، پس از آن تکه‌های مختلف طرح با اره مویی بریده شده قطعات مختلف آن را به وسیله میخ سایه بر روی تخته زمینه به طورموقت نصب می‌کنند.

آنگاه قطعات طرح را جداگانه بر روی چوب‌ها با رنگ‌های مورد نظر به وسیله همان میخ سایه نصب کرده و روی چوب پیشکار قرار داده و به وسیله اره مویی دور طرح را روی تخته بریده و حال قطعه چوب بریده شده را در جای خود مطابق نقشه روی تخته پیشکار به وسیله میخ سایه موقتا” نصب می‌کنند. بدین ترتیب با این روش همه نقش‌های خرد شده را از رنگ‌های مختلف چوب، صدف و عاج تهیه و جایگزین مدل می‌کنند. هنگامی که تمام چوب‌های رنگی جایگزینی طرح اولیه شده، چسبی از سریشم و پودر امرا تهیه کرده و به وسیله انگشت سبابه روی تمام شیارهای بین تکه‌های قرار می دهند.

به این طریق تمام شیارهای بین نقوش پر می‌شود و قطعات به طور کامل به هم چسبیده و ثابت می‌شود. دراین مرحله میخ‌های سایه را از روی طرحها بر می دارند و آنگاه نوبت به نایلونی می رسد که قبلا” در زیر کار و روی تخته پشت کار قرار داده شده بود، آن را نیز برداشته و نقش‌های چسبیده شده را بر می گردانند و پشت آنها را سمباده نرم می زنند.

در نتیجه چسب‌هایی که از میان شیارها به پشت کار نفوذ کرده، پاک می‌شود. حال سطح تخته پشت کار را به وسیله کاردک به چسب گرم آغشته کرده، نقشه معرق شده را روی آن می چسبانند و برای ثابت نگاه داشتن آن دو میخ سنجاقی در بالا و پایین آن نصب می‌کنند. در این مرحله لایه‌ای از نایلون و قطعه‌ای از نمد یا پتوی ضخیم را روی نقشه معرق شده قرار داده ترکیب فوق را در میان دستگاه پرس گذاشته، تحت فشار می دهند و بعد از گونیا کردن تابلو، اضلاع آن را رنده می‌کنند.

سطح تابلو رابه دلیل متفاوت بودن ضخامت چوبهای صنعتی، با ماشین سمباده می سایند تا یکنواخت و صیقلی شود. حال محیط تابلو را به وسلیه نوار چسب کاغذی به طریقی که 2 یا 3 میلیمتر آن از سطح تابلو بالاتر قرار گیرد چسبانده مخلوط پلی استر آماده شده را به طور یکنواخت روی صفحه مورد نظر می ریزند تا کاملا” سطح را بپوشاند.

بعد از خشک شدن پلی استر به وسیله سمباده لرزان آن را می سایند تا رنگ چوب از زیر پلی استر ظاهر شود و مجددا” برای شفافیت بیشتر، قشری از پلی استر شفاف بر آن پاشیده و سمباده می زنند. در پایان به وسیله دستگاه پرداخت و مواد جلا دهنده سطح کار را پرداخت می‌کنند.

معرق در معنای کلام اصولاً هر چیز رگه دار را گویند. ولی مفهوم آن در این نوع هنر در کنار هم قرار دادن تکه های رنگین چوب و مصالح دیگر از جمله عاج، صدف، فلز و… به طوری که طرح مورد نظر حاصل شود. معرق در واقع قرار گرفتن خط در کنار خط است. پیدایش تاریخی این هنر به درستی مشخص نیست ولی از تطبیق آن با هنر کاشی کاری بدون شک رابطه این دو هنر را در می یابیم وجه تشابه کاشی کاری معرق با معرق روی چوب در شیوه عمل است که در هر دو مورد نقشها از ترکیب قطعات رنگی جنس مورد نظر شکل می گیرد.
سابقه معرق کاری و آموزش آن در اداره کل هنر های سنتی به سال 1309 ه.ش بر می گردد. در آن سال به پایمردی استاد حسین طاهر زاده بهزاد و گروهی از هنرمندان نام آور هنر های سنتی از سراسر کشور در تهران گرد هم آمده و مدرسه صنایع مستظرفه را بنیان گذاشتند. در طی سالیان زیاد معرق همپای حرکت زمان پیشرفت کرد و تحولات مختلفی در آن پدیدار شد.

این هنر در آغاز برای تزئین سطح میز، بوفه، در و تکیه گاه صندلی به کار برده شد و تنها نقوش اسلیمی یا گره با 5 رنگ محدود چوبهای آبنوس، فوفل، گلابی، سنجد و توت مورد استفاده قرار می گرفت و گاه برای تنوع از برشهای خاتم برای اشباع نقشها استفاده می کردند. در آن ایام شیوه معرق کاری در مقایسه با روش امروزی بسیار متفاوت بود و بیشتر به روش معرق جایگزین اجراء می شد.

نخستین تاریخی که در رابطه با اشباع نقشهای کنده شده به وسیله چوبهای رنگی موجود است تابلویی مربوط به سال 1313 با نقش دو سوار کار است که به وسیله احمد رعنا ساخته شده است. عباس شهمیرزادی هنگام اجرای تابلوی خود به جای کندن سطح چوب فوفل زمینه ای در اطراف نقشها به وجود آورد.

این تابلو با مقطع بیضی نشانگر نقش دو زن بوده است.
به دنبال این دگر گونی ها در سال 1316 احمد رعنا با اثر ابداعی خود به نام شکارگاه معرق را از حالت سطح خارج کرد و به صورت نیم برجسته مطرح گردانید. که همین شیوه تا امروز به نام منبت معرق متداول است.زمینه فکری این نوآوری از نقشهای منبت کاری شده در های کاخ مرمر شکل گرفت.
تا سال 1334 اجرای معرق با همان 5 رنگ محدود متداول بود و محمد طاهر امامی که در پی تنوع رنگ بیشتری در معرق بود در اندیشه استفاده از مواد شیمیایی رنگی شد و جهت آزمون نقشهایی روی یک راکت تنیس روی میز با استفاده از مواد یاد شده به وجود آورد.
در 1335 تعدادی پاراوان و بوفه معرق کاری شده از طرف دولت چین به دولت ایران اهداء شد که به هنگام حمل تعدادی از آنها خسارت دید. مرمت بعضی از آنها با زمینه سیاه به محمد غفوری محول شد. وی با تهیه ماده سیاهی ترکیب یافته از جوهر نیکروزین، پارافین و لاک الکل قسمتهای آسیب دیده را ترمیم کرد. تا قبل از شناخته شدن جوهر نیکروزین برای سیاه کردن زمینه اشیای چوبی، صفحات موسیقی را می کوبیدند و سپس در الکل حل کرده و مقداری پارافین به آن اضافه می کردند و ماده سیاه بدست آمده را به وسیله پنبه بر روی شیء مورد نظر منتقل می کردند. این گونه آزمونهای پیاپی موجب پیدایش اندیشه نوینی در هنر معرق شد و بدین سان در سالهای 36 یا 37 یک پاراوان کوچک با نقش گل و مرغ توسط عزیزالله ویزایی با زمینه سیاه که به شیوه معرق های چینی بود ساخته شد و بدین ترتیب این سبک معرق در میان انواع آن جای گرفت.

از آن پس تا به امروز شاهد تحولاتی چند در هنر معرق بوده ایم. این تحولات عبارت اند از :
– نمایش بعد از طریق فضا سازی.
– استفاده از فلزات و سنگ.
– نمایش نقش در دو سطح.
– نشان دادن عمق با استفاده از پلیستر.

آموزش معرق کاری(نکات کلیدی)

دوستان سلام  دوست دارم اون چیزایی که پس از سال ها کار یاد گرفتم به اشتراک بزارم تا در صورتی که شما می خواین به این هنر بپردازید دچار اشتباه نشید.چون وقتم محدود است سعی میکنم گاهی اوقات چند نکته ضروری را براتون بگم در ضمن در صورتی که سوالی داشتید مطرح کنید تا اگه تونستم به اون جواب بدم
نکاتی در مورد ابزارهای معرق کاری

درس اول (آموزش معرق کاری)

1- کمانی تهیه نمائید که قسمت (U)آن کاملا صاف بوده برای امتحان آن، دسته را جدا نمائید و کمان را روی سطح کاملاصاف قرار دهید در صورتی که کمان صاف باشد با سطح صاف کاملا مماس وهیچگونه پیچ وتابی در آن دیده نخواهد شد.
2- برای تشخیص تیغه های تقلبی به نکات زیر دقت نمائید الف) تیغه نباید چرب باشد زیرا چرب شده است تا زنگ نزند واین یکی از علائم تقلبی بودن آن است .
ب)در صورتی که دو سر تیغه ی خوب را به هم برسانیم ،نباید تیغه به راحتی بشکند  وشکستن آن نشان می دهد که تیغه دارای انعطاف کافی نمی باشد.
ج) اگر یک بسته دوازده تایی از تیغه ای را خریداری نمودید سیمی به دور آن پیچیده شده است .در هنگام باز کردن این سیم اگر این سیم به راحتی در هنگام باز شدن تکه تکه شد ،به احتمال بسیار زیاد تیغه ی شما تقلبی است.در ضمن  سیمی که به دور تیغه های تایفون اصل پیچیده  شده است نسبت به سیم هایی که به دور تیغه های تقلبی قرار گرفته است از ضخامت بیشتری برخوردار است
د) تیغه ی تایفون آلمانی (معروف به پا ملخی) دارای شماره های از شماره …4و3و2و1وصفر و دو صفر می باشد اگر تیغه سه صفر مشاهده نمودید بدانید که این تیغه تقلبی است
ه)نوع دیگری از تیغه آلمانی به نام تمپو نیز وجود دارد که تیغه بسیار خوبی است  و فقط در یک نوع ساخته می شود و آنهم شماره دو صفر می باشد ،برای حرفه ای ها بسیار مناسب است اگر شما مبتدی هستید از آن استفاده ننمائید زیرا اگر کمترین عیبی در کمانتان باشد تیغه به راحتی از زیر کمان خارج می شود و شما را دچار دردسر خواهد نمود.در آموزش هم از این تیغه استفاده ننمائید زیرا تمام وقتتان به بستن تیغه برای هنر جویانتان خواهد گذشت.

درس دوم (آموزش معرق کاری)

نکاتی در مورد میز کار معرق کاری
1- سعی نمائید از میز چوبی استفاده نمائید ودلیلش این است که صدای ایجاد شده از برش در میز های چوبی بسیار کمتر از میز فلزی می باشد
2- برای کاهش لرزش میز در موقع کار بهتر است  که کشویی در میز قرار دهید که هم جهت قرار دادن ابزارها از آن استفاده شود وهم باعث کاهش در لرزش میز کار ودر نتیجه کیفیت کار بیشتر و شکستن تیغه کمتر وجلوگیری از خسته شدن چشم در موقع کار می شود.
نکاتی در مورد استفاده از پیشکار در معرق کاری
یکی از ابزارهای ضروری در معرق کاری استفاده از پیشکار است که سطحی قابل دسترس و از میز به شما نزدیکتر می باشد و در ضمن شکاف هفتی جلوی آن این امکان را به شما می دهد که بتوانید چوب را در بالای این شکاف طوری قرار دهید که دو طرف آن روی پیش کار و تیغه در بین آن باشد . حسن این کار در این است که در هنگام برش چوبی که در حال برش آن هستید از دو طرف محافظت می شود وامکان شکستن آن کاهش می یابد و در ضمن  برش قطعات بسیار ریز نیز آسان می شود .
حالا که به اهمیت پیش کار پی بردیم نکاتی در مورد آن بیان مینمائیم
1- برای اتصال پیشکار اگر قرار است ثابت باشد و نمی خواهید آن را از میز جدا نمائید
از یک پیچ در وسط آن برای اتصال استفاده نمائید  تا در مواقعی که از آن استفاده نمی نمائید با چرخش آن به داخل میز از شکسته شدن آن جلو گیری شود . این نکته بخصوص در کارگاه های مدارس که در واحد چوب از پیش کار استفاده می شود بهتر ملموس است .زمانی که دیگر نیازی به پیشکار نیست با چرخش آن به داخل میز از مزاحمتی که ایجاد می کند جلو گیری می شود.
2- در موقع اتصال پیشکار باید انتهای پیچ هم سطح پیشکار باشد تا در موقع قرار دادن چوب برجستگی انتهای پیچ باعث فاصله گرفتن چوب از پیشکار و لرزش کار نشود
نکاتی درباره روش های پیاده کردن الگو بر روی چوب

درس سوم(آموزش معرق کاری)

الف)استفاده از کاغذ کاربن برای پیاده نمودن الگوی معرق کاری :در این روش کاغذ کاربن را روی چوب قرار داده وسپس طرح مورد نظر را روی آن قرارمی دهیم وبعد از فیکس کردن آن بوسیله چسب با خودکار روی خطوط الگو خطوط را پر رنگ منمائیم تا طرح مورد نظر روی چوب ایجاد شود .در این روش حد اقل دو عیب اساسی مشاهده می شود .اول اینکه طرح ایجاد شده با الگوی اصلی کا ملا مطابقت ندارد. و دوم اینکه چوب  کمی کثیف ورنگ کاغذ کاربن را به خود خواهد گرفت.
ب)استفاده از نوار چسب کاغذی با عرض پنج سانت :در این روش ابتدا سطح چوب را به صورت کامل با چسب کاغذی می پوشانیم وسپس الگوی کاغذی را با چسب چوب روی چسب کاغذی می چسبانیم .این کار به ما کمک میکند که الگوی ما مستقیما روی چوب قرار نگیرد .بعد از برش تمام قسمت های کارمی توانیم الگوی خودمان را از روی چوب به راحتی جدا نمائیم .
ج)ساخت شابلون با استفاده از الگوی اولیه :این روش کاملا ابتکاری می باشد و در مواردی استفاده می شود که بخواهیم از یک کار تعداد زیادی تهیه نمائیم .
روش کار به این صورت است : کافی است روی الگوی مورد نظر در چند نقطه به صورت پراکنده نوار چسب پلاستیکی را به صورت حلقه انگشتر در آوریم و روی کاغذ الگو قرار دهیم و سپس طلق های معمولی را روی آن قرار داده و بعد از آن طلق وکاغذ الگو را با هم با استفاده از قیچی وکاتر برش دهیم .به این شکل شابلونی تهیه می شود که از آن به دفعات می توان استفاده نمود.برای پی بردن به اهمیت این روش به تجربه خودم در این زمینه اشاره مینمایم در یکی از مدارس دانش آموزان را به شش گروه تقسیم نمودیم و به هر گروه تهیه قسمتی از الگوی کالسکه را سپردیم پس از زمان کوتاهی کل کلاس الگوی قسمت های مختلف طرح کالسکه را در اختیار داشتند .وبا انجام این کار در چند جلسه آرشیو بسیار متنوعی از طرح ها والگو های مختلف تهیه نمودیم . که می شد از این الگو ها برای دفعات متعدد استفاده نمود .اگرچه این روش در ابتدا کمی مشکل به نظر می رسد اما پس از تهیه الگو زحمت شما نتیجه بهتری خواهد داد و از کارتان بسیار خوشحال خواهید شد.

اموزش معرق ومنبت کاری
منبت کاری

بسیار شگفت آور است که گاه با اندکی خلاقیت و مهارت می توان یک اثر معمولی را به یک قطعه هنری بزرگ و ناب تبدیل کرد. انسان، می تواند با دستان خود، از اشیا معمولی، قطعات هنری بزرگ بیافریند. همه این ها برخاسته از موهبت های خلاقیت و ابتکار، در انسان هستند. این واقعیت در بسیاری از ساخته های انسان که به زیبایی و کمال رسیده اند، آشکار است. این اشتیاق و علاقه شدید و تلاش برای نشان دادن عواطف، امروزه در تمام قالب های هنری قابل مشاهده است. انسان، از زمان پیدایش خود به این کار مشغول است و برای آن به آموزش و مدرنیزه شدن نیازی ندارد. این واقعیت عمیقا در قلب و روح نژاد انسانی قرار دارد و همواره به گونه ای خود را نشان می دهد.

تاریخچه

منبت کاری یکی از قالب های هنری قدیمی است. در این قالب هنری، برای ساختن اشیا و مجسمه های زیبا، چوب را به طرزی هنرمندانه به شکل های مختلف در می آورند. چوب ماده ای طبیعی است که کاربردهای زیادی دارد. انسان از همان ابتدا، چوب را می برید و آن را به شکل گرز و کمان درمی آورد. به این طریق ، در همان زمان  منبت کاری آغاز شد. آنها با استفاده از منبت کاری مجسمه می ساختند و واقعیت های مستدلی بر تائید این شیوه سنتی وجود دارد. علیرغم تخریب پذیری چوب، مجسمه های چوبی در مصر کشف شده اند که به 2500 سال قبل از میلاد بر می گردند. به دلیل همین خاصیت تخریب پذیری چوب و عوامل دیگری چون فعالیت های شدید تخریبی، جنگ ها  و عدم مقبولیت این هنر ، آثار محفوظ شده قدیمی زیادی از آن، وجود ندارد.

انواع و سبک ها

منبت کاری، اشکال مختلفی دارد. این قالب ها از نظر ماهیت برش چوب و تکنیک هایی  که به این منظور، مورد استفاده قرار می گیرند، با یکدیگر تفاوت دارند.
تراشه برداری: یکی از قالب های قدیمی منبت کاری است که در آن، تکه های کوچک چوب از روی یک ورقه چوبی که سطح آن هموار شده است، برداشته می شوند. برای این کار از ابزارهای کوچکی چون چاقو و قلم تراش استفاده می شود.
برجسته کاری: این روش نیز یکی از قالب های قدیمی است که در آن تصاویر زیبایی بر روی یک سطح چوبی ایجاد می شود و این طور به نظر می رسد که این تصاویر در خود سطح وجود داشته اند. این کار با برداشتن چوب اضافی به کمک  گوژ، قلم تراش و پتک چوبی انجام می شود.
ترین (treen): برای ساختن اشیا چوبی مفید، قطعات چوبی را به شیوه های هنرمندانه ای، به اشکال مختلف در می آورند و به این کار treen می گویند. از جمله کاربرد های دیگر منبت کاری، ساختن اشیا تزئینی زیبا با استفاده از چوب است.
ابزار و تکنیک ها
در منبت کاری، برای برش و شکل دهی چوب، به مجموعه ای از ابزارها نیاز است. برای این کار ابزارهای مختلفی به کار گرفته می شوند. استفاده درست از این ابزار، به مهارت زیادی نیازمند است. از انواع مختلف چاقو های منبت کاری در اندازه های متفاوت و نیز از وسایلی چون :
قلم های تراش
گوژ
اره مویی
پتک چوبی
میز کار
و ابزار تفکیک وی- v شکل ، استفاده می شود.
منبت کاری، کار آسانی نیست بلکه به مهارت و تجربه زیادی نیاز دارد. چالش برانگیزترین و زیباترین بخش این هنر که امروزه، به طرز گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد، مجسمه سازی با چوب است. در منبت کاری، انتخاب چوب مناسب، اهمیت زیادی دارد. انتخاب درست نوع چوب و بخش مناسب آن، که به آن هسته می گویند، اولین قدم است. برای بریدن چوب، از روش های مختلفی استفاده می شود. اما پیش از آن، طرح مورد نظر را با مداد بر روی آن، رسم می کنند.
مجسمه های چوبی و سایر منبت کاری ها، بخش عمده ای از دوره های آموزشی هنر را تشکیل می دهند و نوعی هنر کلاسیک به شمار می آیند. این هنر در طبع انسان وجود دارد و مادامی که چوب وجود دارد هرگز از بین نخواهد رفت. منبت کاری، یک قالب هنری محض است که در آن شخص می تواند آزادانه درون خود را به نمایش بگذارد.

معرق کاری

در این دوره مراکز مهم معرق سازی شهرهای اصفهان ، یزد، کاشان ، هرات ، سمرقند و تبریز بود. منبع دهخدا معرق کاری هنری بسیار شیرین و دوست داشتنی می باشد که علاقه مندان خاص خود را دارد که دوستداران این هنر می توانند با کمترین هزینه به این هنر بپردازند.
هنر معرق روی چوب یکی از صنایع دستی چوبی در استان مرکزی است که طی سال های اخیر رونق و رواج بسیار یافته است معرق چوب تلفیق و ترکیبی است از انواع چوبهای خود رنگ، مواد و مصالحی مانند استخوان، صدف، روی، مس و عاج که روی سطح چوبی نقشی را به وجود می آورد. چوب گردو، عناب، نارنج، سنجد، فوفل ، ارش و زبان گنجشک از جمله چوبهای خود رنگ می باشند که هنرمند معرق کار بسته به طرح مورد نظر و سلیقه آنها را انتخاب می کند و به کار می برد.
هنرمندان معرق به شیوه زیبایی طرح مورد نظرشان را از خطوط اسلیمی و ختایی و نگاره های ایرانی اقتباس می کنند و بر روی کاغذهایی نظیر کالک، ماشینی و روغنی به کار می برند.
هنرمندان معرق به شیوه زیبایی طرح مورد نظرشان را از خطوط اسلیمی و ختایی و نیز نگاره های ایرانی اقتباس می کنند و بر روی کاغذهایی نظیر کالک، ماشینی و روغنی ترسیم نموده و با دقت به وسیله اره مویی خطوط و طرح های خود را حک می کند. گفتنی است در یک محصول معرق اصیل رنگ باید طبیعی باشد و به هیچ وجه نباید از مواد رنگی و شیمیایی استفاده شود.
“پولیستر کاری” آخرین مرحله ساخت معرق است که طی آن سطح اثر به وسیله ” سیلر” پوشش داده شده و آماده عرضه می شود. اما « معرق منبت» یکی از جلوه های زیبای این هنر دستی است که نقشها و طرح های آن برجسته است که برای ساخت آن قطعات را به شیوه منبت مجزا می کنند و با ظرافت خاصی در محل های مربوطه به کار می برند.

انواع چوب

راش: Brich

نام علمی این چوب Fagus orientalis نام فارسی و بومی راش و مرس و نام انگلیسی آن Beech است. از خواص ظاهری چوب راش درون نامشخص و به رنگ کرم مایل به قرمز است. دوایر سالیانه فشرده و در نتیجه در مقاطع طولی دارای خطوط کم و بیش مشخص ناشی از آن است. از بارزترین خصوصیات شاید بتوان به پره های چوبی در مقاطع طولی اشاره کرده که در مقطع شعاعی به پرمگس و در مقطع مماسی به دوک معروفند و این پره ها به صورت لکه های قرمز دیده میشود. چه بسا گاهی این پرمگس های زیبا عیب محصوب میشوند چرا که به عقیده نجاران این بخشهای چوب پس از رنگ کاری سیاه میشوند. گونه راش چوبی نیمه سنگین و دارای بافتی همگن و تقریبا مقاوم در برابر حشرات و قارچهاست. گرده بینه های درجه 1 و 2 راش در ایران بیشتر به مصرف کارخانجات روکش و تخته لایه می رسد و گرده بینه های درجه 3 پس از تبدیل به الوار به بازار تهران (پل چوبی) روانه می شوند. بنا به اطلاعات بازار میزان تفاوت قیمت آن در 6 ماهه نخست در بازار تهران بوده است. به دلیل بافت همگن و درجه سختی مناسب این چوب بیشترین تقاضا را برای خرید به منظور تهیه مبل در بازار دارد. همچنین به دلیل قابلیت آغشتگی با انواع محلولهای حفاظتی بیشترین گونه مصرفی در کارخانه های اشباع است. البته اخیرا گونه های خارجی راش از طریق آذربایجان وارد ایران شده است که بنا به ادعای مبل سازان و فرشندگان چوب کیفیت چوب راش ایرانی را ندارد ولی به دلیل ابعاد و رطوبت مناسب تخته ها میزان ضایعات کمتری، در امر فرآیند تولید دارد.

توسکا: Alnus
دو گونه توسکای قشلاقی و ییلاقی به نام های علمی Subcordate Alnus و Glutionose Alnuse در ایران وجود دارد. نام های محلی توسکا، تسکا و توسه است.  چوب درون نامشخص، رنگ کرم مایل به قرمز، دوایر سالیانه پهن با حدود نسبتا مشخص و موجدار در مقطع عرضی و پره چوبی آجری شکل قرمز رنگ در مقطع شعاعی و دوک های ظریف (پره ها) در مقطع مماسی از خصوصیات ظاهری چوب است. چوبی نیمه سنگین تا سبک است که به دلیل پرداخت و رنگ پذیری شکاف خوری و ابزار خوری خوب در صنعت مبلمان مصرف دارد ولی کم دوام بوده که البته در آب دوام قابل توجهی دارد. بیشترین میزان فروش را در بازار چوب فروشان پس از راش را داراست که البته در حال حاضر مهمترین مورد مصرف آن طبق آمار موجود در کارخانجات تخته لایه سازی آن در برابر آب در ساختن بناهای آبی نیز مصرف میشود. قیمت چوب توسکا به صورت الواری در سال بوده است.

افرا: Maple
این خانواده دارای گونه های مختلفی در ایران است از جمله میتوان افرا پلت، افرا شیردار و کیکم را نام برد. بزرگترین و فراوان ترین افرای ایران اپلت با نام علمی insigne Bosso و نام انگلیسی Maple است. این گونه چوب درون نامشخص، چوب سفید مایل به کرم با درخشندگی کم و بیش صدفی دارد. دوایر سالیانه به دلیل فشردگی چوب تابستانه در مقطع عرضی کاملا مشخص و در مقطع مماسی نقوش مواج و در مقطع عرضی نقوش رگه ای مانند ایجاد کرده است که پره های چوبی ظریف و قهوه ای رنگ و براق در دو مقطع مختلف طولی به صورت لکه ها و دوک ها نمایان است. چوبی نیمه سنگین با پرداخت آسان و هم کشیدگی کم باعث شده تا در صنعت مبلمان و روکش گیری جایگاه ویژه ای داشته باشد.

چوب روسی :
واژه چوب روسی در بازار چوب ایران به هر نوع چوب سفید رنگ وارداتی از روسیه تلقی میشود و کاربرد آن هم چندان تفاوتی نمی کند در حالیکه این چوب سفید خود شامل گونه های کاملا متفاوت چون نراد، نوئل و انواع کاجها می شوند. همچنانکه گفته شد یکی از گونه های چوبی که به چوب روسی معروف است Abies یا نراد است که نام رایج آن در دنیا Fir و Sapen است. این چوب فاقد درون چوب مشخص و به رنگ سفید مایل به قرمز، فاقد مجاری صمغی، راست تار، سبک، واکشیدگی و همکشیدگی کم، قابلیت ترک خوردن کم هنگام خشک شدن، بسیار خوش کار، سنباده خوری خوب، میخ خوری و پیچ خوری عالی هستند ولی با وجود تمام مزایا به راحتی در مقابل قارچها دچار مرض لکه آبی یا لکه قرمز میشوند از استحکام آن می کاهد. حشرات نیز علاقه زیادی به لانه گزینی و تخم گذاری در آن دارند و باید توجه داشت که چوبها دارای رگه قرمز به هنگام خشک شدن کاملا تاب بر می دارند. این چوب به علت سبکی و ضریب الاستیته بالا از بهترین چوبها برای اسکلت ساختمان هاست. الیاف بلند و خمیر سفید آن در کاغذسازی مصرف فراوان دارد. در ایران این چوب غالبا در صنایع مبلمان استفاده می شود.
ماهاگونی یا آکاژو :
آکاژوها به دو دسته آکاژوی آمریکایی و آفریقایی تقسیم میشوند که اغلب آکاژوی آفریقایی در بازار ایران یافت میشود. نام علمی این گونه Khaya inveeonsis و از خانواده Miliacea است. نام های محلی متفاوتی در کشورهای مختلف آفریقا دارد. درون چوب قرمز رنگ و برون چوب نازک سفید مایل به صورتی رنگ دارد. بافت یکدست و وجود پرمگسهای درخشان و براق که با تغییر جهت نور درخشش متفاوتی دارند از ویژگیهای شاخص این چوب است. در مقطع شعاعی نقوش نواری صدفی و در مقاطع مماسی نقوشی متنوع چون موجی، مجعد، جناغی دارد. یکی از پرمصرف ترین چوب های دنیا برای تهیه روکش های قیمتی است. به دلیل همکشیدگی و واکشیدگی کم در هنگام خشک شدن کمتر دچار عیب می شود. ضربه پذیری خوب، پرداخت عالی، پیچ خوری و میخ خوری بالا از خصوصیات بارز این چوب است ولی رنگ پذیری و واکس خوری باید همراه با بتونه کاری انجام شود. در تهیه روکش و مبلسازی بیشترین مصرف را داراست. به دلیل ضربه پذیری و ضریب الاستیسیته بالا در تهیه قایق های بادبانی و تفریحی مناسب است.لازم به ذکر است که چوبهای دیگری نیز تحت عنوان آکاژو در بازار دیده میشوند که اسامی واقعی آنها سیپو، کیسپو و ساپلی است.
ملچ
چوبیبه رنگ قهوای مایل به قرمز است و گاهی اوقات رگه های سبز رنگی در آن دیده میشود. چوبی درشت بافت، نیمه سخت و نیمه سنگین، نسبتا بادوام و در برابر ضربه بادوام ونسبت خمش مقاوم است. از این چوب بیشتر در ساختمانهای چوبی، ساخت مبلمان، روکش، قایقسازی، وسایل ورزشی، در و پنجیره و تخته لائی استفاده می شود
افرا : Maple
این خانواده دارای گونه های مختلفی در ایران است از جمله میتوان افراپلت، افرا شیردار و کیکم را نام برد. بزرگترین و فراوان ترین افرای ایران اپلت بانام علمی insigne Bosso و نام انگلیسی Maple است.
این گونه چوب درون نامشخص، چوب سفید مایل به کرم با درخشندگی کم و بیش صدفی دارد. دوایر سالیانه به دلیل فشردگی چوب تابستانه در مقطع عرضی کاملا مشخص و در مقطع مماسی نقوش مواج و در مقطع عرضی نقوش رگه ای مانند ایجاد کرده است که پره های چوبی ظریف و قهوه ای رنگ و براق در دومقطع مختلف طولی به صورت لکه ها و دوک ها نمایان است. چوبی نیمه سنگین با پرداخت آسان و هم کشیدگی کم باعث شده تا در صنعت مبلمان و روکش گیری جایگاه ویژه ای داشته باشد.
گردو
چوبی ریز بافت، به رنگ خاکستری مایل به قهوای تیره ودارای نقوش زیبا و نسبتاً با دوام است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت و در مقابل فشار، خمش و کشش مقاوم است. از این چوب بیشتر در کارهای هنری و تزیینی، تهیه روکش،خراطی ساخت مبلمان، ساخت الات موسیقی، قنداق تفنگ، مجسمه سازی، منبت کاری و معرقکاری استفاده می شود.
چنار
چوبی به رنگ سفید روشن تا قرمز مایل به قهوه ای است که لکه های قهوه ای صدفی دارد . چوبی است نیمه سخت وسنگین و با دوام که از آن برای ساخت دربهای اماکن متبرکه، دسته ابزار، صندلی، غربال، صندوق استفاده می شود.
بلوط
چوبی به رنگ قهوه ای روشن تا تیره، درشت بافت و با دوام است. این چوب نسبتاً نیمه سخت و نیمه سنگین تا سنگین است و در برابر سایش مقاومت زیادی دارد و بهترین چوب برای پارکت، ساخت مبلمان تهیه روکش، تراورس راه آهن،مدل سازی است.
تبریزی
این چوب به رنگ سفید تا کرم روشن است واغلب لکه های سیاه رنگ و یا قهوه ای دارد. چوبی است نسبتاً نرم، سبک که دوام زیادی ندارد و کار با آن آسان است. برای ساخت کاغذ سازی، کبریت سازی، جعبه سازی، ادوات کشاورزی از آن استفاده می شود.
ممرز
چوبی ریز بافت به رنگ سفید تاسفید مایل به کرم و سخت و نیمه سنگین است . این چوب در مقابل ضربه و سایش مقاومت دارد و در کاغذ سازی، تخته خرده چوب سازی، تخته فیبر، واگن سازی، دسته ابزار،چوبهای تونلی از آن استفاده می شود.
کاج ایرانی )روس)

واژه چوب روسی در بازار چوب ایران به هر نوع چوب سفید رنگ وارداتی از روسیه تلقی میشود و کاربردآن هم چندان تفاوتی نمی کند در حالیکه این چوب سفید خود شامل گونه های کاملا متفاوت چون نراد، نوئل و انواع کاجها می شوند.
همچنانکه گفته شد یکی از گونه های چوبیکه به چوب روسی معروف است Abies یا نراد است که نام رایج آن در دنیا Fir و Sapen است.
این چوب فاقد درون چوب مشخص و به رنگ سفید مایل به قرمز، فاقد مجاری صمغی،راست تار، سبک، واکشیدگی و هم کشیدگی کم، قابلیت ترک خوردن کم هنگام خشک شدن، بسیارخوش کار، سنباده خوری خوب، میخ خوری و پیچ خوری عالی هستند ولی با وجود تمام مزایا به راحتی در مقابل قارچها دچار مرض لکه آبی یا لکه قرمز میشوند از استحکام آن میکاهد. حشرات نیز علاقه زیادی به لانه گزینی و تخم گذاری در آن دارند و باید توجه داشت که چوبها دارای رگه قرمز به هنگام خشک شدن کاملا تاب بر می دارند.
این چوببه علت سبکی و ضریب الاستیته بالا از بهترین چوبها برای اسکلت ساختمان هاست. الیاف بلند و خمیر سفید آن در کاغذسازی مصرف فراوان دارد. در ایران این چوب غالبا درصنایع مبلمان استفاده می شود.

نراد
چوبی به رنگ سفید تا سفید مایل به کرم تا قهوه ای مایل به صورتی است، راست تار و دارای نقوش زیبایی است. چوبی است سبک، نرم و کم دوام که کار با آن آسان است و در کارهای ساختمانی، قفسه سازی، بسته بندی از آن استفاده می شود.
ماهاگونی یا آکاژو
آکاژوها به دو دسته آکاژوی آمریکایی و آفریقایی تقسیم میشوند که اغلب آکاژوی آفریقایی در بازار ایران یافت می شود. نام علمی این گونه Khaya inveeonsis و از خانواده Miliacea
..
هنرهای چوبی
منبت
هنر کنده کاری نقوش به روی چوب را منبت گویند. قابل توجه‌است که منبت می‌تواند به صورت یک تکه یا چند تکه انجام شود هرگاه منبت کاری بر روی چوب بزرگ یک تکه انجام شود، منبت یک تکه و هرگاه منبت کاری بر روی تکه‌های کوچکی انجام شود، منبت چند تکه خواهد بود. منبت بر حسب نوع برجستگی که در کار آن به وجود می‌آید به پنج دسته تقسیم می‌گردد: منبت کم بر جسته، منبت نیم برجسته، منبت تمام برجسته، پیکره، قلم زنی بر روی چوب
ابزار کار
مغار: وسیله‌ای است برای تراشیدن چوب که انواع آن در ذیل نام برده شده مغار کبریتی- مغار تخت یا صاف – مغار نیم باز – مغار [گلویی] – مغار شفره کلیه مغارهای نامبرده دارای خمیده یا کج نیز هستند که در جاهایی که امکان استفاده از مغار صاف نباشد، از مغار کج استفاده می‌شود.
سوهان: برای ساییدن چوب و دیگر ابزار منبت کاری به کار می‌رود و انواع آن شامل موارد زیر می‌شود. سوهان دو سر صاف – سوهان دو سر کج – سوهان سه پهلوی سه گوش- سوهان سه پهلوی صاف – سوهان نیم گرد – سوهان دم کاردی – سوهان دم موشی – سوهان گرد – چوب ساب
مواد اولیه
شامل: ۱- چوب‌های محکم و بدون گره که برای این منظور چوب‌های آبنوس، بقم، شمشاد، فوفل، عناب، و گردو و …. از همه مناسب تر هستند.
۲- عاج، صدف و استخوان
روش کار
ابتدا طرح بر روی زمینه چوب منتقل می‌شود و با بستن کار به گیره دستی هنرمند شروع به کار کرده و ابتدا خطوط محیطی طرح با مغار مشخص می‌شود سپس بابرداشتن زمینه کار به صورت یکنواخت و به وسیله مغارهای مختلف منبت کار روی چوب ادامه پیدا می‌کند. پس از پایان کار منبت کاری، سطوح کار با سنباده بسیار نرم، صاف و صیقلی می‌شود. در مرحله به سطح کار روغن با پلی استر زده می‌شود تا چوب بر اثر مرور زمان ترک نخورد و در مقابل رطوبت مقاوم باشد.
انواع منبت
از انواع منبت می‌توان نمونه‌های زیر را نام برد:
منبت کمی بر جسته: نوعی از منبت است که در آن هنرمند منبت کاری خود را به حدی برساند که نقش برجسته‌ای که به وجود آورده از سطح زمینه کار بیرون نیاید و هم سطح حاشیه اطراف کار باشد. منبت بر جسته: شیوه کار این گونه که مراحل منبت یک چوب را تا آنجا پیش می‌بریم که برجستگی‌های طرح از رویه کار کاملاً بیرون خواهد زد. پیکره: هنرمند طرح خود را بر روی حجمی از چوب به شیوه‌های چسباندن، فوکپی، یا از طریق کاغذ کاربن یا طراحی مستقیم بر روی چوب انتقال می‌دهد، آنگاه از برجسته‌ترین قسمت طرح کار خود را آغاز می‌کند و توسط مغارهای و لوازم رایج در این زمینه مشغول کنده کاری بر روی چوب می‌شود. در تمام کار، طرح به صورت کاملاً بر جسته و دارای حجم چوب از داخل بیرون آمده و اطراف آن خالی از هر گونه چوب خواهد بود.
معرق
در دوران قبل از اسلام قطعات بزرگ چوبی به عنوان بخشی از ساختمان به کار می‌رفته‌است. در این دوره چوب به عنوان یکی از فراوان‌ترین مصالح طبیعی نقش مهمی در ساخت ابزار فنی و کشاورزی و حتی وسایل خانگی ایفا می‌کرده‌است. از دوره سلوکیان آثار چندانی در دست با همان شیوه معرق چوب کار می‌شود، فقط زمینه طرح یا کار را به قطعه‌های پازل مانند بریده، در کنار هم می‌چسبانند و سپس باز هم برای مراحل تکمیلی به کارگاه رنگ فرستاده می‌شود.
معرق زمینه آجری: با همان شیوه معرق زمینه چوب کار می‌شود، فقط تفاوت کار در این است که زمینه طرح به صورت آجری بریده و در کنار هم چیده می‌شود. آنگاه مراحل تکمیلی را به صورت رایج طی می‌کنند.
نازک بری در معرق: در این شیوه از معرق، ابتدا قطعات طرح مورد نظر معرق بریده می‌شود. آنگاه به وسیله اره مویی معمولی برش‌های بسیار ظریف و نزدیک به هم در تمامی قسمت‌های طرح داده می‌شود، برش‌هایی که به فاصله‌های میلیمتری در کنار هم داده می‌شود. سپس چوبهای شکل داده شده در کنار هم بر روی زمینه‌ای از تخته روکش شده و غالباً بدون هیچ نوع تزئینی چسبانده می‌شود.
معرق منبت: معرقی که نقشهای آن برجسته‌است معرق منبت گفته می‌شود برای ساخت معرق منبت ابتدا همه قطعه‌ها را مانند معرق می‌برند و بعد آنها رابه طور مجزا به شیوه منبت کاری ساخت و ساز نموده، کنار یکدیگر جفت و جور می‌کنند. در پایان قطعه را رویزیر کار در محل مربوط نصب می‌کنند.
ابزار
ابزار کاری که در کارگاه معرق به کار می‌رود عبارت‌اند از:
اره دست – اره چوب بر – اره فلز – پرس دستی (پیچ دستی) – پیشکار – تیزک – چکش – سوهان تخت – سوهان چوب ساب – کمان اره – رنده دستی- سنگ نفت – گازانبر – لیسه – ماشین پرداخت – مته دستی – میخ
مواد اولیه
برای معرق کاری، وجود انواع چوب با تنوع رنگی ضرورت دارد و در انتخاب چوب باید مواردی چون استحکام و خشک بودن چوب و قابلیت اره شدن و رنده شدن را در نظر گرفت. هم چنین از صدف، عاج، فلزات در معرق استفاده می‌شود. —
مراحل اجرای یک طرح معرق
تخته پشت کار را به اندازه طرح مورد نظر انتخاب کرده، به روی آن یک ورق از نایلون قرار می‌دهند، انگاه طرح و نقشه مورد نظر را بر روی کاغذ آورده و به وسیله چسب مایع آن را بر روی تخته سه لایی می‌چسبانند، پس از آن تکه‌های مختلف طرح با اره مویی بریده شده قطعات مختلف آن را به وسیله میخ سایه بر روی تخته زمینه به طورموقت نصب می‌کنند. آنگاه قطعات طرح را جداگانه بر روی چوب‌ها با رنگ‌های مورد نظر به وسیله همان میخ سایه نصب کرده و روی چوب پیشکار قرار داده و به وسیله اره مویی دور طرح را روی تخته بریده و حال قطعه چوب بریده شده را در جای خود مطابق نقشه روی تخته پیشکار به وسیله میخ سایه موقتاً نصب می‌کنند. بدین ترتیب با این روش همه نقش‌های خرد شده را از رنگ‌های مختلف چوب، صدف و عاج تهیه و جایگزین مدل می‌کنند. هنگامی که تمام چوب‌های رنگی جایگزینی طرح اولیه شده، چسبی از سریشم و پودر امرا تهیه کرده و به وسیله انگشت سبابه روی تمام شیارهای بین تکه‌های قرار می‌دهند. به این طریق تمام شیارهای بین نقوش پر می‌شود و قطعات به طور کامل به هم چسبیده و ثابت می‌شود. دراین مرحله میخ‌های سایه را از روی طرحها بر می‌دارند و آنگاه نوبت به نایلونی می‌رسد که قبلاً در زیر کار و روی تخته پشت کار قرار داده شده بود، آن را نیز برداشته و نقش‌های چسبیده شده را بر می‌گردانند و پشت آنها را سمباده نرم می‌زنند. در نتیجه چسب‌هایی که از میان شیارها به پشت کار نفوذ کرده، پاک می‌شود. حال سطح تخته پشت کار را به وسیله کاردک به چسب گرم آغشته کرده، نقشه معرق شده را روی آن می‌چسبانند و برای ثابت نگاه داشتن آن دو میخ سنجاقی در بالا و پایین آن نصب می‌کنند. در این مرحله لایه‌ای از نایلون و قطعه‌ای از نمد یا پتوی ضخیم را روی نقشه معرق شده قرار داده ترکیب فوق را در میان دستگاه پرس گذاشته، تحت فشار می‌دهند و بعد از گونیا کردن تابلو، اضلاع آن را رنده می‌کنند. سطح تابلو رابه دلیل متفاوت بودن ضخامت چوبهای صنعتی، با ماشین سمباده می‌سایند تا یکنواخت و صیقلی شود. حال محیط تابلو را به وسلیه نوار چسب کاغذی به طریقی که ۲ یا ۳ میلیمتر آن از سطح تابلو بالاتر قرار گیرد چسبانده مخلوط پلی استر آماده شده را به طور یکنواخت روی صفحه مورد نظر می‌ریزند تا کاملاً سطح را بپوشاند. بعد از خشک شدن پلی استر به وسیله سمباده لرزان آن را می‌سایند تا رنگ چوب از زیر پلی استر ظاهر شود و مجدداً برای شفافیت بیشتر، قشری از پلی استر شفاف بر آن پاشیده و سمباده می‌زنند. در پایان به وسیله دستگاه پرداخت و مواد جلا دهنده سطح کار را پرداخت می‌کنند.

منبت کاری هنری است مشتمل بر حکاکی و کنده کاری بر روی چوب .کلمه ی منبت به معنی کنده کاری روی چوب می باشد و منبت کار کسی است که روی چوب عمل کنده کاری را انجام می دهد.
منبت کاری در ایران پیشینه ای بسیار طولانی دارد و یادگاری از دوران گذشته می باشد. باستان شناسان و مورخان تاریخ ، استفاده از چوب برای ساخت خانه ها را در ایران مربوط  به 4200 سال پیش از میلاد مسیح دانسته اند که مقارن با عصر حجر و دورانی که بومی ها قبل از مهاجرت آریایی ها در ایرن زندگی می کردند، می دانند.

قطعات چوبی در یکی از مقبره های شهرستان فسا، در استان فارس، به دست آمده که مربوط به 5000 سال قبل بوده و نشان دهنده ی این است که ایرانیان باستان از چوب برای ساخت ابزارهای مختلف استفاده می کرده اند.
با توجه به دو قطعه از یک منبر ساخته ی قرن 12 میلادی که مربوط به اواخر دوره ی سلجوقیان است و هم  اینک در موزه  نگهداری می شود ، درمی یابیم که تزئین چوب با گل و بوته های برجسته و فرو رفته (شبیه به منبت امروزی) رواج داشته است. آثار صنعت منبت  کاری در دوره ی چنگیز و تیمور نسبتاً بیشتر است و نقوش ایرانی و طرح های چینی فراوانی به چشم می خورد، از آثار این دوره می توان منبر مسجد نائین به تاریخ سال 711 هجری قمری و مرقد حضرت عبدالعظیم در شهرری  را نام برد که   با اشکال هندسی و برگ های مدور تزئین شده است .

در عصر تیموریان شیوه ی منبت کاران دوره ی مغول ها ادامه یافت و از نمونه های خوب این دوره ” دو لنگه ی در ” متعلق به نیمه های دوم قرن پانزدهم میلادی (قرن 9 هجری قمری) است که در موزه متروپولیتن نگاهداری می شود.ر دوره ی زندیه و قاجار، منبت کاری رو به انحطاط رفت و ساختن درهای منبت و قطعات بزرگ ، جای خود را به قطعات کوچکتر مانند رحل قرآن و قاب آئینه داد.
در حال حاضر منبت کاری در گوشه و کنار ایران رواج دارد و می توان گفت که در شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، آباده، شاهرود و … نسبتاً منبت کاری بیشتر انجام می شود. طرح های اصیل ایرانی شامل اسلیمی ها، ختایی، گل و بوته، گل و مرغ و … می باشد که تدریجاً انواع طرح های خارجی مانند گوشواره ای، فرشته ای و … جای آن ها را می گیرند.

مشخصات دستگاه سی ان سی منبت

انتخاب بهترین چوب برای حکاکی در صنعت چوب

انتخاب بهترین چوب برای حکاکی در صنعت چوب

چوب ها انواع مختلفی دارند. این مهم است که درباره ی مشخصات هر چوب به طور جداگانه و چگونگی استفاده آن ها را بدانیم. هر نوعی از چوب بافت و رنگ متفاوتی دارد، برای انتخاب چوب مناسب، ابتدا باید هدفتان را مشخص کنید.

چوب های نرم:

Basswood

برای کسانی که با دست حکاکی می کنند، basswood چوب مناسبی است. این چوب بسیار نرم است که باعث می شود ریزه کاری ها را به طور دقیق روی آن وارد کند. این چوب سمی نیست و رنگ آن سفید است، اگرچه رگه های قهوه ای هم روی آن وجود دارد و بین درون و بیرون چوب تفاوت چندانی وجود ندارد. روی چوبbasswood  اشکال دانه مانند کوچکی همانند نقاشی وجود دارد.basswood  به آهک مشهور است که در اروپا بسیارشناخته شده است و خصوصیات مشابهی دارند. بهترین چوب basswood واقع در ایالات شمالی : Wisconsin  و Minnesoto قرار دارد، این چوب برای مبتدیان تازه کار مناسب است، اگر شما از حکاکی کردن لذت می برید، شما باید عرضه کننده هایی را که جنس خوب و با کیفیت را در کنار قیمت مناسب ارائه میدهند را پیدا کنید.

چوب کاج سفید هم میتواند انتخاب خوب دیگری بین چوب های نرم باشد، خصوصیات مشابه  مثل basswood را دارد که نرم و راحت بودن برای حکاکی و داشتن قیمت مناسب از ویژگی های این چوب می باشد.

Cotton wood

این چوب(درخت پنبه) سفید رنگ در ایالات غربی وجود دارد که برای حکاکی مناسب است، سطح چوب بسیار مناسب برای ساخت خانه های چوبی می باشد، این چوب بسیار نرم و قابلیت حک آسانی را دارد ولی بسیار راحت به دو بخش تقسیم می شود، وقتی که کار بدون رنگ به پایان می رسد، سطح پوست بسیار جذاب است.

Butternut

پیدا کردن این نوع از چوب مخصوصا سایز های بزرگ، کار آسانی نیست ولی بین عموم بسیار محبوب است و دارای رنگ و نقش بسیار زیبا هستند. همچنین قابلیت حک شدن را به آسانی دارند.یکی از مشکلات استفاده از این چوب،متمایل بودن آن به حشرات است، درون بسیاری از چوب های گردو، سوراخ های کرم وجود دارد.

 

چوب های سخت

چوب گردو،چوب بسیار محبوبی برای حکاکی می باشد ولی برای حکاکی با دست چوب سختی است و کار را دشوار می کند،هنگام استفاده از این نوع چوب شما باید برای حکاکی با دست از ابزارهای نوک تیز و چکس برای نتیجه ی بهتر استفاده کنید.این چوب سخت برای حکاکان نیرومند مناسب است و رنگ مناسب این چوب باعث شده که برای کارهای مبلمان کاربرد زیادی داشته باشد.

چوب ماهون یک نوع از چوب های به رنگ قرمز می باشد. یک چوب سبک و صاف که با دست به راحتی حکاکی می شود ولی امکان این که بشکند زیاد است. چوب های دیگر سخت: درختان میوه،افرا،ساج و … هستند.

چوب های زیاد دیگری وجود دارند که توانایی حکاکی شدن را دارند اما یک حکاک مبتدی ابتدا باید با یکی از چوب های گفته شده کارش را شروع کند و زمانی که تجربه ی کافی را به دست آورد می تواند نوع های دیگر را امتحان کند.

یک حکاک تازه کار اغلب نرم ترین چوب و قطعه کار را انتخاب می کند و با یک چاقوی جیبی قابل اعتماد حکاکی را شروع می کند، نوع حکاکی که شما انجام می دهید به نوع بهترین چوبی که مورد استفاده قرا میگیرد، تاثیر بالایی دارد.

 دستگاه منبت چوب مدل نگاره

دستگاه سی ان سی کسری

What is a CNC?

The term “CNC” is a generic term which can be used to describe many types of device, this would include plotters, vinyl cutters, 3D printers, milling machines and others. CNC stands for Computer Numerically Controlled and basically means that the physical movements of the machine are controlled by instructions, such as co-ordinate positions that are generated using a computer.

The term “CNC Machine” is typically used to refer to a device which uses a rotating cutting tool which moves in 3 or more axes (X, Y and Z) to cut-out or carve parts in different types of materials. The information on these pages will focus on what are typically referred to as “CNC Routers” although it would be applicable to most CNC milling and engraving machines too.

The image to the right shows a typical CNC setup with labels for some of the key components and also an indicator showing the 3 axis of movement (X, Y and Z) and their directions in relation to this particular machine. This is just one example and it should be noted there are many other types, sizes, ratios and configurations of CNC too.

CNC Machine

 

What can I make with a CNC?

CNC’s are incredibly versatile and allow you to cut a variety of different types of product and materials. The exact abilities of a machine will vary with size, rigidity and power. Typically most CNC Routers can cut soft and hard wood, plastics, other composites and non-ferrous metals.

CNC users range from hobbyists who build their own machines through to large companies with industrial equipment costing hundreds of thousands of dollars. With the right software a CNC can make a huge selection of things, for example Vectric customers use them to make the following:

Signage, custom furniture, plaques, trophies, chocolate & cookie molds, awards, folk-art, toys, wall-hangings, plates & bowls, lithophanes, memorials, cabinets, doors, boxes, clocks, religious carvings, panel goods, architectural millwork & moldings, picture frames, mantels, archways, prototypes, remote control vehicle parts, face plates, heirloom gifts, military awards, education projects, movie & theatre props, coasters, chests, bottle totes, pool cues, rustic carvings and many other applications.

How does Vectric software fit into the process?

Although a CNC Router is an amazing piece of technology it will not do anything unless it receives instructions. Vectric software is designed to create the instructions (toolpaths) to tell the CNC how to move to create different types of parts. The specific Vectric program you use and the method for achieving this will depend on the starting point for a project (idea, drawing, scan, photo etc.) and exactly what it is you are trying to make (simple cut out shape, etched image, 3D carving etc.)

As you work through the links in this section you’ll get a more detailed description of the CNC process and how Vectric fits in. You can also read more about the specifics of each program and applications they can be used for on this page: LEARN ABOUT VECTRIC SOFTWARE

انواع دستگاه‌های CNC و کاربردهای آنها

اگر به بخش‌های مختلف صنعتی نگاهی بندازیم متوجه خواهیم شد که تکنولوژی کنترل عددی کامپیوتری یا CNC به وفور استفاده شده است و بسیاری از صنایع، دقت، صحت و سرعت عمل خود را مدیون این دستگاه‌ها هستند.
دستگاه‌های CNC می‌توانند نقش‌های مختلفی ایفا کنند و در صنایع تولیدی، مونتاژ، برش و مواردی ازاین‌دست کاربرد دارند.
لذا با توجه به اهمیت موضوع برش و تراش و همچنین حکاکی در صنعت، در این مطلب به این دو حوزه پرداخته می‌شود و کاربرد دستگاه‌های سی ان سی در این دو حوزه را بررسی می‌کنیم.
دستگاه‌های برش CNC وظیفه جدا کردن دو قسمت نمونه از یکدیگر را بر عهده دارند. در این صورت دستگاه، قسمتی از نمونه را به صور کامل جدا می‌کند و نمونه برش داده شده نهایی را تولید می‌کند. دستگاه برش سی ان سی در تولید قطعات و یا تقسیم کردن یک قطعه به چند قطعه کوچک‌تر کاربرد دارند.
اما دستگاه‌های تراش یا حکاکی CNC فقط بخشی از نمونه را تراش می‌دهند و درواقع قسمت کوچکی از نمونه را جدا می‌کند. به‌عنوان‌مثال، اگر قصد کنده‌کاری سطح چوب یا سنگ را داشته باشید می‌توانید از دستگاه‌های تراش سی ان سی استفاده کنید.
قدرت این دستگاه به‌صورتی است که همه نمونه را برش نمی‌دهد و انعطاف مناسبی برای حالت‌های مختلف دارد.

انواع دستگاه‌های CNC با توجه به قسمت برش

دستگاه‌های CNC انواع متنوعی دارند که می‌توان به دستگاه برش پلاسما، دستگاه هوابرش، دستگاه واترجت، دستگاه سی ان سی لیزری و دستگاه سی ان سی فرزی اشاره کرد.
دستگاه‌های CNC لیزری و فرزی نسبت به بقیه عمومیت و محبوبیت بیشتری دارند و بیشتر در صنعت استفاده می‌شوند. این دو دستگاه قیمت ارزان‌تری دارند، کار با آن‌ها آسان‌تر است و نیازی به مهارت بالا ندارند.
دستگاه CNC لیزری از قدرت اشعه لیزر برای برش، تراش و حتی منبت‌کاری و حکاکی سطح استفاده می‌شود. دستگاه CNC لیزری قابلیت تنظیم قدرت دارد و می‌توان از آن برای موادی مانند سنگ، چوب، چرم، کاغذ و فلز استفاده کرد. این دستگاه بسیار حساس است و با سطح تماس ندارد، بنابراین در ساخت تجهیزات حساس استفاده می‌شود.
دستگاه سی ان سی فرزی از یک تیغه برنده برای جدا کردن قسمت‌های نمونه استفاده می‌کند.
این دستگاه نسبت به دستگاه برش لیزری دقت کمتری دارد، ولی در عوض در حکاکی و منبت‌کاری بیشتر استفاده می‌شود. قیمت این دستگاه نسبت به بقیه ارزان‌تر بوده و برای موادی مانند چوب، سنگ، فلز و غیره به کار برده می‌شود.

انواع دستگاه‌های CNC با توجه به مواد

  1. دستگاه سی ان سی برش چوب:

    این دستگاه برای برش چوب و ام دی اف به کار برده می‌شود. دستگاه CNC برش چوب و ام دی اف برای ساخت تجهیزاتی مانند میز کامپیوتر، صندلی چوبی، قاب‌های تزئینی، آویزهای چوبی، منبت‌کاری چوب مبل، طراحی‌های جذاب در دکوراسیون اتاق کودک و حتی مجسمه‌های چوبی استفاده می‌شود.

دستگاه‌های سی ان سی برش چوب بیشتر به‌صورت فرز هستند و کمتر از لیزر استفاده می‌شود. با توجه به اینکه در برش لیزر از نور پر انرژی استفاده می‌شود، احتمال سوختگی چوب بالا می‌رود.
از طرفی دقت چندان بالایی نیاز ندارد. اما در سازه‌های چوبی با جزئیات زیاد می‌توان از دستگاه‌های CNC برش لیزری بهره برد.
  1. دستگاه سی ان سی برش سنگ:

    این دستگاه در کنده‌کاری و برش سنگ استفاده می‌شود . می‌توان به کمک آن مجسمه‌های سنگی، سنگ‌نوشته‌ها، سنگ‌قبر، سنگ یادبود و مواردی از این قبیل تهیه کرد.

  2. در دستگاه‌های برش سنگ می‌توان از اشعه لیزر استفاده کرد، اما در بیشتر موارد از فرز معمولی استفاده می‌شود که هم در برش و هم در تراش سنگ استفاده می‌شود. تفاوت قیمتی دستگاه برش سنگ با دستگاه سی ان سی برش چوب به قسمت برنده آنها برمی‌گردد، که جنس تیغه سی ان سی برش سنگ محکم‌تر و گران‌تر است.
  3. دستگاه سی ان سی برش چرم:

    یکی از موادی که محصولات زیادی از آن استفاده می‌شود و کاربرد روزمره زیادی دارد، ماده چرم است. چرم در ساخت وسایلی مانند کفش، کیف، کمربند، کت، روی مبل و صندلی به کار می‌رود. به همین دلیل برش زیبای آن به طراحی زیبا نیز منجر خواهد شد.

با توجه به حجم بالای کار چرمی و وقت‌گیر بودن برش عادی، امروزه در بسیاری از کارگاه‌ها از دستگاه CNC برای برش چرم استفاده می‌شود. ماده چرم باوجود استحکام و انعطاف‌پذیری بالا، به‌راحتی برش داده می‌شود، بنابراین، می‌توان از دستگاه‌های CNC فرزی و لیزری برای برش آن استفاده کرد.
  1. دستگاه سی ان سی برش فلز:

    امروزه بسیاری از تجهیزات با استفاده از برش فلز ساخته می‌شوند و نیازی به روش‌های قدیمی تولید قطعات نیست. درواقع یک قطعه فلزی بزرگ به دستگاه CNC داده می‌شود و دستگاه با حرکت بر روی محورهای مختلف، الگوی مورد نظر را پیاده می‌کند.

برخی از شرکت‌های خودروسازی و تولیدکننده‌های فضاپیماها از این شیوه برای ساخت تجهیزات خود استفاده می‌کنند. دستگاه سی ان سی با دقت بسیار بالا و با رعایت تمام جزئیات می‌تواند این قطعات را برش دهد و کمترین تلفات در تولید آن ایجاد شود.
  1. دستگاه سی ان سی برش پارچه:

    برای برش پارچه در سطوح مختلف مثل رومبلی، روکش خودروهای لوکس، پارچه تجهیزات خانگی و مواردی از این قبیل به کار می‌رود. این دستگاه نسبت به سایر دستگاه‌های سی ان سی ساده‌تر بوده و قیمت پایین‌تری دارد.

  2. دستگاه سی ان سی حکاکی و منبت‌کاری:

    این دستگاه برای کنده‌کاری و منبت‌کاری سطح چوب، سنگ، شیشه، و ورق فلزی استفاده می‌شود و می‌تواند طرح‌های دلخواه را ایجاد کند. دستگاه سی ان سی حکاکی و منبت‌کاری در برش قطعات استفاده نمی‌شود، زیرا طراحی آن به صورتی است که فقط بخش مشخصی از نمونه را حذف می‌کند و از این طریق الگوهای دوبعدی و سه بعدی زیبا ایجاد می‌کند.

  3. دستگاه سی ان سی برش لیزری:

    دستگاه‌های CNC برش لیزری یکی از حساس‌ترین، دقیق‌ترین، بهترین و گران‌ترین دستگاه‌های CNC است که برای برش مواد مختلف استفاده می‌شوند. این دستگاه توانایی کار بر روی چرم، کاغذ، پارچه، سنگ، فلز، جواهرات، پلاستیک و قطعات الکترونیکی را دارد و به همین دلیل بیشتر از سایر دستگاه‌های سی ان سی استفاده می‌شود.

دستگاه سی ان سی برش لیزری به کمک کامپیوتر کنترل می‌شود و با سطح تماس پیدا نمی‌کند، به همین دلیل استفاده از آن در قطعات کامپیوتری، گوشی‌های هوشمند و صنعت هوافضا رواج دارد.
این دستگاه با سطح تماس پیدا نمی‌کند، طول عمر بالایی دارد، تلفات مالی یا جانی ندارد، کار با آن ساده است و نیازی به مهارت بالا ندارد.

انواع دستگاه CNC

امروزه استفاده از دستگاه CNC به دلیل مزایای بسیار زیاد آن نسبت به کار دستی ، رشد چشمگیری پیدا کرده و از آن در انواع صنایع استفاده می شود. دستگاه های سی ان سی مي توانند عمليات متفاوتي مانند برشکاری، تراشکاری،سوراخ کاری و حکاکي را روي مواد مختلفي مانند فلزات، سنگ، چوب، شيشه، پلاستيک، پلکسي گلاس و … انجام دهد.
CNC مخففComputer Numerical Control و به معنای کنترل عددی توسط کامپیوتر است. تمامی عملیات و حرکات دستگاه های سی ان سی توسط کامپیوتر ها کنترل می شود. به همین دلیل ماشین های سی ان سی سرعت و دقت بالایی دارند. در حقیقت دستگاه های سی ان سی همان دستگاه های دستی ساده هستند که به یک بخش کنترل گر مجهز شده اند. این بخش کنترل گر یا کنترلر بخش اصلی دستگاه CNC محسوب می شود.
نسل اول دستگاه های سی ان سی ، ماشین های NC بودند که مخفف Numerical Control است و همان طور که از نامش پیداست فاقد کامپیوتر بوده این دستگاه ها طبق منطقی خاص٬ از جمله نوار یا کارتهای پانچ شده کار می کردند.
دستگاه های CNC به دلیل تنوع بالا در عملکردشان ، می توانند در اکثر فعالیت های صنعتی و تولیدی و هنری مورد استفاده قرار گیرند.

انواع دستگاه CNC

دستگاه های سی ان سی انواع بسیار گوناگون، کاربرد های متفاوت و عملکرد مخصوص به خود دارند که معروف ترین آنها، دستگاه های لیزر سی ان سی و فرز سی ان سی و سی ان سی مخصوص برشکاری متریال با جنس و متریال های مختلف میتوان نام برد ( سی ان سی برش با آب که همان سی ان سی واترجت است ) سی ان سی هوا گاز – سی ان سی پلاسما
دستگاه های لیزرسی ان سی به دو دسته دستگاه لیزر فلزات و دستگاه لیزر غیر فلزات تقسیم می شوند.

دستگاه CNC لیزر فلزات

از دستگاه cnc لیزر فلزات برای کارهایی نظیر حک، برش، مارک، تراش، جوش و … روي فلزات مختلف استفاده می شودو در انواع متنوعی عرضه می شود.
برش لیزری فلزات یا برش فلزات با لیزر یکی از پیشرفته ترین تکینیک های برش است. از مزایای برش لیزری می توان سرعت، دقت و عدم نیاز به عملیات پردازش پس از برش را نام برد.

دستگاه cnc ليزر غير فلزات

با استفاده از دستگاه لیزر غیر فلزات مي توان انواع عمليات برش و حکاکي را روي مواد مختلفی پلاستيک، پلکسي گلاس، چوب، شیشه، پارچه و … انجام داد. از کاربردهای ماشین سی ان سی لیزری غیر فلزات مي توان به ساخت ساعت دیواری، جعبه، قاب عکس، ست اداری، پازل هاي کوچک و بزرگ، ساخت ماکت، حکاکي خودکار تبليغاتي، لوح تقدير، ساخت تابلوهاي راهنما، حکاکي بر روي پارچه، کيف و کفش، چرم و …. اشاره کرد.

دستگاه فرز CNC

نوع سوم دستگاه سی ان سی، دستگاه فرز است، که در آن به جای لیزر از نوک فرز استفاده می شود. دستگاه فرز CNC برای برش و حکاکی انواع سنگ، چوب و فلزات مناسب است و مزیت آن نسبت به دستگاه لیزر عمق برش و حکاکی وبرجسته سازی است .

انواع دیگر ماشین های CNC

انواع دیگر ماشین های CNC دستگاه برش پلاسما، دستگاه هوابرش ، دستگاه واترجت یا برش واترجت یا برش آب و … هستند که کاربرد های زیادی در صنایع محتلف دارند دارند.

  • دستگاه cnc برش پلاسما : برش پلاسما فرایند برش با قوس الکتریکی است و روی هر نوع فلز رسانا ، فولاد نرم ، آلومینیوم ، فولاد ضدزنگ (استاینلس استیل) و . . . می تواند انجام شود. معمولا برش پلاسما در مواردی که دقت بالاتر مورد نیاز باشد استفاده میشود و از لحاظ قیمت، کیفیت و امکانات بین هوا گاز و لیزر می باشد. دستگاه های برش پلاسما قابليت برش انواع ورق، شيت و اسلب فلزي را دارا مي باشند و در صنايع مختلف نظيرماشين سازي، قالب سازي، فولادسازي، سوله سازي، لوستر سازي و… کاربرد دارند.
  • دستگاه cnc هوابرش : در این دستگاه ها سوخت گاز به همراه اکسیژن برای جوش دادن و برش فلزات استفاده می شود. دستگاه هوا برش به دلیل کاربرد ساده و مقرون به صرفه بودن کاربران خاص خود را دارد و شاید نتوان به راحتی دستگاه دیگری را جایگزین آن کرد ولی به دلیل سرعت کند برش و پایین بودن دقت در بعضی از صنایع به جای دستگاه هوا برش از دستگاه برش پلاسما و یا لیزر استفاده میکنند. دستگاه هوا برش برای برش ورق هاي تخت و صفحات با ضخامت بيشتراستفاهده می شود.
  • دستگاه cnc برش واترجت : واتر جت نیز دستگاهی است برای برش، که با جریان بسیار پر فشار آب کار می کند. شاید عجیب به نظر برسد، اما اگر سرعت آب به حد کافی افزایش یابد، می تواند حتی فلزات و سنگ را نیز برش دهد . علت این که دستگاه های واتر جت می توانند برش بزنند، در این است که آب خروجی در یک نازل بسیار باریک ساخته شده از سنگ قیمتی با فشار بسیار بالایی هدایت می شود تا به صورت مستقیمی خارج شود. یکی از مزایای دستگاه های واتر جت این است که هیچ گاه بر خلاف اره های صنعتی به خاطر گرم شدن از کار نمی افتند علاوه بر آن این دستگاه های برش، بی بو و بدون غبار هستند. در ساخت قطعات صنعتی، صنایع هوا – فضا، صنایع ساختمانی ، صنعت شیشه، صنعت چوب، صنعت قطعه سازی و خودروسازی، صنعت نساجی، صنعت برق و الکترونیک و صنایع غذایی کاربرد دارد.

پارامترهای تأثیرگذار بر قیمت دستگاه های سی ان سی CNC

قیمت دستگاه های CNC با توجه به تنوع بالای آنها بسیار متفاوت است. به طور کلی دستگاه های سی ان سی بر مبنای پارامتر های زیر قیمت گذاری می شوند.

  • نوع و کیفیت قطعات:بر حسب برند های استفاده شده در ساخت ماشین سی ان سی

نوع موتور های حرکتی : استپ موتور هستند یا سرو موتور

نوع سیستم حرکتی : انواع ریل و ال ام گاید – بال بوش – بال اسکرو و یا دنده شانه ای و چند روش دیگر تسمه ای و یا استکاکی

  • توان اسپیندل در  سی ان سی های فرز : هر چه اسپیندل یک دستگاه فرز پرقدرت تر باشد، با سرعت بالاتری می تواند عملیات حک یا برش را انجام دهد و قیمت بالاتری نیز خواهد داشت
  • تعداد محورهای دستگاه : هر چه تعداد محور ها بیشتر باشد، قیمت دستگاه بالا می رود.
  • مکانیزم کنترل حرکت : بعضی از دستگاه های CNC دارای مکانیزم کنترل حرکت هستند.
  • جنس سازه : ضخامت و جنس ماده مورد استفاده در پروفیل ها و ورق که در سازه CNC استفاده شده، در استحکام دستگاه و قیمت آن اثر دارد.
  • متعلقات و لوازم جانبی دستگاه : دستگاه های فرز CNC بسته به این که به چه لوازمی مجهز هستند، قیمت های مختلفی دارند. برخی از انواع متعلقات دستگاه های CNC عبارتند از:
    • تجهیزات روغنکاری خودکار
    • چیلر برای خنک کاری اسپیندل
    • غبار جمع کن در دستگاه های مخصوص چوب
    • کنترل دستی برای کنترل حرکت دستگاه با دست
    • قطعه چرخاننده برای تراش قطعات مدور

مشاوران ما با صبر حوصله پاسخگویی سوالات شما سروران گرامی می باشد .

سایت: https://bornacnc.ir

تلگرام : t.me/bornacnc

 

دستگاه لیزر چیست؟

دستگاه لیزر چیست؟

برای دانستن پاسخ این سوال درباره ی دستگاه لیزر ابتدا باید بدانیم لیزر چگونه تولید می شود:

لیزر یک نوع تکنولوژی است که بوسیله تقویت لنزی یا اوپتیکی بر پایه فوتون های تحریک شده نور تولید می کند.

ساده ترین شکل تولید لیزر از طریق دو آینه است که به صورت موازی رو به روی هم قرار گرفته اند به گونه ای که یک نوسان ساز را تشکیل می دهند، با ایجاد یک محیط فعال بین آینه که روند تابش و بازتابش بین آن دو را تقویت کند عمل لیزش اتفاق می افتد.

لیزر انواع مختلفی دارد که لیست کردن آن ها خارج از بحث ما می باشد، اما در لیزر صنعتی و یا بهتر بگوییم دستگاه لیزر صنعتی از دو نوع آن یعنی لیزر گازی و لیزر جامد استفاده می شود.
لیزر های صنعتی جامد و لیزر های گازی نیز هر کدام به انواع مختلفی تقسیم می شوند، مثلا در میان انواع لیزر های صنعتی گازی، لیزر CO2 بیشترین کاربرد را دارد و از آن برای برش و حکاکی انواع مواد مختلف مانند چوب، پلکسی گلاس، شیشه، پارچه و … استفاده می شود و محبوب ترین لیزر صنعتی به حساب می آید. لیزر صنعتی جامد نیز بیشتر لیزر یاگ است که برای حکاکی و برش فلزات از آن استفاده می شود.

دستگاه های سی ان سی که از این تکنولوژی استفاده می کنند هم می توان به دو بخش دستگاه لیزر فلزات و دستگاه لیزر غیر فلزات تقسیم کرد. این دستگاه ها بوسیله کامپیوتر هدایت می شوند و توسط لیزری که از آنها متصاطع می شود عملیات مختلفی مانند برش لیزری، حک لیزری و … را انجام می دهند. این نوع دستگاه ها مزایای زیادی دارند، مثلا سرعت فوق العاده بالایی دارند و با توجه به هدایت کامپیوتری، خروجی های کاملا یکسانی دارند.

شاید بتوان بوصرت خلاصه اینطور بیان نمود که دستگاه لیزر در این روز ها تبدیل به یک ماشین فوق العاده حرفه ای برای برش و حکاکی انواع متریال و مواد مختلف شده و هر روزه سرعت و کیفیت تولید این نوع از دستگاه ها رو به افزایش است

شما با دستگاه های سی ان سی امروزی نه تنها قابلیت حکاکی را داشته بلکه توانایی برش چوب و سنگ را نیز خواهید داشت.

مشخصات دستگاه لیزر

کاربرد دستگاه CNC

کاربرد دستگاه CNC

از جمله دستگاه‌هایی که می‌تواند علاوه بر سرعت، کیفیت و دقت لازم برای تولید محصولات مختلف را در بر داشته باشد، دستگاه CNC است.

سی ان سی سنگ چهار محور

در دنیای امروز شرایط زندگی به گونه‌ای شده که انجام حجم زیادی از فعالیت در زمانی کوتاه، نیازمند دستگاه و ماشین‌آلات ویژه است. علاوه بر سرعت انجام فعالیت، کیفیت محصول خروجی و به عبارت بهتر، فعالیت انجام شده و همچنین دقت در تولید آن، دو مورد مهم دیگر هستند که در صورت ایجاد اخلال در هر یک از این دو، مشکلات عدیده‌ای به وجود خواهد آمد.

به گزارش خبرنگار تجارت‌نیوز، از جمله دستگاه‌هایی که می‌تواند علاوه بر سرعت، کیفیت و دقت لازم برای تولید محصولات مختلف را در بر داشته باشد، دستگاه سی ان سی است.

زمانی که برای دستگاه CNC از واژه «دقت» استفاده می‌کنیم، باید توجه داشت که این دقت می‌تواند به میزان کسری از میلیمتر در ساخت و شکل‌دهی انواع فرم‌های فلزی برسد. این دقت موجب بالا رفتن کیفیت محصول خروجی دستگاه CNC نیز شده است.

ضمن اینکه عامل سرعت، یعنی توانایی انجام فرآیندهای خواسته‌شده در زمان بسیار کوتاه، یکی دیگر از ویژگی‌هایی است که نقشی بسیار بنیادین و مهم در ابتدای هر فرآیند فرم‌دهی و ماشین‌سازی به  CNC داده و در پی آن، این دستگاه توانسته است که برای برش و حکاکی روی سطوح و بدنه متریال‌های گوناگون از جمله فلز، عملکرد دلخواه را با کیفیت مطلوب داشته باشد.

این قابلیت‌های مورد توجه دستگاه CNC موجب فراگیر شدن کاربرد آن در صنایع گوناگون در مقیاس‌های کوچک یا غول‌پیکر شده است.

به عنوان نمونه علاوه بر استفاده از این دستگاه برای قطعات با ابعاد سانتیمتری شبیه قطعات مورد نیاز صنایع خودروسازی، برای قطعات سنگین‌وزن و حجیم در صنایعی مانند هواپیماسازی نیز نقش دستگاه CNC غیرقابل انکار است.

علاوه بر قابلیت‌ها و توانمندی‌های  CNC از جمله سرعت، دقت و کیفیت محصول، گستردگی کاربردها و استفاده مدام از آن، سبب شده در عرصه کاربردها و دامنه کارایی، بتوان این دستگاه را شکست‌ناپذیر در نظر گرفت.

ضمن اینکه به راحتی نمی‌توان تمامی کاربردهای آن را بر شمرد و همچنین با ادامه کار در عرصه‌های مختلف با دستگاه سی انسی، مدل‌ها و انواع آن به صورت ارتقایافته و پیشرفته‌تری در میدان‌های صنایع ماشین‌سازی و شکل‌دهی وارد می‌شوند.

توصیف قابلیت‌ها، کاربردها و همچنین مشخصات منحصربه‌فرد این ماشین مشکل است و البته توصیف مکتوب به دور از فضا و میدان عملکرد دستگاه، نمی‌تواند گویای توانمندی‌های فراوان آن باشد و حق مطلب را به درستی ادا کند.

لذا در مورد این دستگاه، بهتر است به جای بررسی و مطالعه و تحقیق در مورد قابلیت‌ها و امکانات فراوان آن، ابتدا ببینیم محصول مورد نظر و تغییراتی که قصد داریم بر روی قطعه خود اعمال کنیم، چه هستند و سپس خواسته خود را با زبان مورد فهم دستگاه CNC به آن منتقل کرده و نتیجه را مشاهده کنیم. به عبارت دیگر، نوعی ترفند معکوس برای پی بردن به فواید این دستگاه به کار ببریم.